Η πρώην Αυτοκράτειρα του Ιράν, Φαράχ Παχλαβί, είναι μια από τις πιο συναρπαστικές προσωπικότητες της Μέσης Ανατολής και έζησε μια ζωή που αγγίζει τα όρια του μύθου.
Η Φαράχ Ντιμπά γεννήθηκε το 1938 στην Τεχεράνη και ο πατέρας της ήταν στρατιωτικός αξιωματούχος και ανήκε στην Ιρανική ελίτ. Σπούδασε στα καλύτερα ιταλικά και γαλλικά σχολεία της Ιρακινής πρωτεύουσας και είχε μια άνετη και ανέμελη ζωή. Η παιδική της ηλικία, όμως, σημαδεύτηκε από το θάνατο του πατέρα της όταν η Φαράχ ήταν 8 ετών, με τον οποίο ήταν στενά συνδεδεμένη. Από τον πατέρα της πήρε την αγάπη του για τη Γαλλική κουλτούρα και από τη μητέρα της, τον ανεξάρτητο χαρακτήρα της και τις προοδευτικές της απόψεις. Η μητέρα της, αρνήθηκε να της φορέσει τσαντόρ και την ενθάρρυνε να σπουδάσει αρχιτεκτονική στο Παρίσι.
Μια ιστορία αγάπης
Την άνοιξη του 1959, όταν σπούδαζε στο Παρίσι, βρέθηκε καλεσμένη σε μια δεξίωση στην Ιρανική πρεσβεία προς τιμήν του Σάχη Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί. Οι φήμες έλεγαν ότι έψαχνε για νύφη, αφού χώρισε με την γυναίκα του, την πανέμορφη Σοράγια, η οποία δεν μπορούσε να κάνει παιδιά.
Στην πρεσβεία, ο Σάχης είδε για πρώτη φορά τη Φαράχ και, όταν το καλοκαίρι επέστρεψε στο Ιράν, η σχέση τους αναπτύχθηκε και στις 21 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, παντρεύτηκαν.
11 μήνες αργότερα, η Φαράχ πέτυχε αυτό που οι άλλες δύο σύζυγοι του Σάχη δεν είχαν καταφέρει: να φέρει στον κόσμο το πρώτο τους παιδί και διάδοχο του θρόνου, τον Ρεζά. Στη συνέχεια, θα αποκτούσαν άλλα τρία παιδιά, τη Φαραχνάζ, τον Aλί Pεζά και τη Λεϊλά.
Ο Σάχης Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί, έχοντας στο πλευρό του μια δυναμική βασίλισσα και έχοντας αποκτήσει πια διάδοχο, ξεκίνησε την “Λευκή Επανάσταση”, ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο, με στόχο να δημιουργήσει μια μοντέρνα Περσία που θα ζήλευαν όλοι! Οικονομικές μεταρρυθμίσεις, περισσότερα δικαιώματα στις γυναίκες όπως το δικαίωμα ψήφου, μπόνους παραγωγικότητας στους εργαζόμενους, αναδιανομή της γης, ιδιωτικοποίηση κρατικών εταιριών, προγράμματα κατά του αναλφαβητισμού και πολλά άλλα.
Η Φαράχ ήταν πάντα δίπλα του και με το δυναμισμό και την ευφυΐα της, καθιερώθηκε ως σύμβολο της νέας, μοντέρνας Ιρανής και έγινε ιδιαίτερα αγαπητή από τον απλό λαό. Ήταν μια μοντέρνα γυναίκα, με υψηλή αισθητική, που την ενδιέφερε η μόδα, ο αθλητισμός και οι τέχνες, αλλά ταυτόχρονα μιλούσε τη γλώσσα των απλών ανθρώπων, έδειχνε κατανόηση στα προβλήματα τους, άκουγε προσεκτικά όσα της έλεγαν και αφιέρωνε όλη της την ενέργεια στον Ιρανικό λαό. Ήταν εξαιρετική οικοδέσποινα στους διάσημους επισκέπτες της, αλλά και εκπροσωπούσε επάξια το Ιράν στις επίσημες επισκέψεις του Σάχη σε ξένες χώρες.
Η στέψη
Ο Σάχης τής είχε τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη, που σε μια υπέρλαμπρη τελετή στέψης, την ανακήρυξε Shah-banu (αυτοκράτειρα), ένας τίτλος που είχε να δοθεί σε γυναίκα στην Περσία από τον 7ο αιώνα π.Χ. Επίσης, της έδωσε το χρίσμα της αντιβασίλισσας, δηλαδή το δικαίωμα να ασκεί βασιλικά καθήκοντα σε περίπτωση θανάτου ή ασθένειας του Σάχη, μέχρι να ενηλικιωθεί ο διάδοχος-γιος της.
Επειδή δεν υπήρχε διαθέσιμο κάποιο κατάλληλο στέμμα για την Αυτοκράτειρα, κλήθηκε να φτιάξει ένα νέο ο οίκος Van Cleef and Arpels. Όπως επέβαλε η Ιρανική παράδοση, το στέμμα έπρεπε να έχει πολύτιμους λίθους από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο, αλλά αυτοί απαγορευόταν να βγουν από τη χώρα. Έτσι, ο οίκος έστειλε μια ομάδα τεχνιτών στην Τεχεράνη για να φτιάξουν το στέμμα. Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις της ομάδας με την Φαράχ και τους συμβούλους της Ιρανικής κυβέρνησης κατέληξαν στο σχέδιο. Το στέμμα χρειάστηκε 6 μήνες για να τελειοποιηθεί και αποτελούνταν από λευκόχρυσο και πράσινο βελούδο, επάνω στο οποίο ήταν τοποθετημένα διαμάντια, μαργαριτάρια, τεράστια σμαράγδια και ρουμπίνια. Σήμερα, το στέμμα εκτίθεται στην Κεντρική Τράπεζα της Τεχεράνης.
Έργα τέχνης
Η αγάπη της Φαράχ για τις τέχνες, την οδήγησε να αποκτήσει μια μεγάλη συλλογή από έργα. Όχι, όμως, αρχαία Ιρανικά έργα τέχνης, αλλά μοντέρνα. Η συλλογή της αποτελούνταν από πάνω από 200 έργα των Ρενουάρ, Γκογκέν, Πόλοκ, Ρόι Λίχτενσταϊν, Άντι Γουόρχολ, Μαρκ Ρόθκο και η αξία της σε σημερινά χρήματα είναι πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια. Μάλιστα, ο ίδιος ο Άντι Γουόρχολ είχε ταξιδέψει στο Ιραν για να φτιάξει το πορτραίτο της Αυτοκράτειρας, με τη διάσημη Polaroid τεχνική του. Το πορτρέτο αυτό καταστράφηκε κατά την εξέγερση της Ιρανικής Επανάστασης.
Ο κοσμοπολίτικος αέρας και η υψηλή αισθητική της Φαράχ, έκαναν πολλούς να την αποκαλούν η “Τζάκι Κένεντι της Μέσης Ανατολής”.
Η εκθρόνιση
Όμως, μερικά χρόνια αργότερα ήρθε η καταστροφή. Το πετρέλαιο που ήταν η αιτία της άνθισης της Ιρανικής οικονομίας έγινε μήλο της Έριδας, ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Ο Σάχης ήταν υπέρ της Ευρώπης και της Δύσης, τα συντηρητικά στοιχεία, όμως, βλέποντας να χάνονται οι παραδοσιακές αρχές και αξίες στο όνομα του εκμοντερνισμού, αντέδρασαν και οδήγησαν το λαό σε εξέγερση. Οι μουσουλμάνοι κληρικοί με αρχηγό τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, ανάγκασαν την οικογένεια του Σάχη να εγκαταλείψει τη χώρα το 1979.
Το αυτοκρατορικό ζεύγος περιπλανήθηκε σε πολλές χώρες, αλλά καμία δεν του παρείχε άσυλο, φοβούμενη τα αντίποινα του Χομεϊνί. Τελικά, ο Σάχης Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί πέθανε από λευχαιμία το 1980 στο Κάιρο.
Η συλλογή μοντέρνων έργων τέχνης που συγκέντρωσε η Αυτοκράτειρα Φαράχ βρίσκεται ακόμα στο Ιράν και κατά καιρούς εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Τεχεράνης, εκτός από τα έργα που προσβάλλουν τα ήθη και τις αξίες της χώρας.
Σήμερα
Η Φαρά Παχλαβί, που δεν επέστρεψε ποτέ στο Ιράν, σήμερα ζει ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και το Παρίσι. Το 2001, η κόρη της Λεϊλά, αυτοκτόνησε από υπερβολική δόση χαπιών στο Λονδίνο, ενώ το 2011, η οικογενειακή κατάρα συνεχίστηκε με την αυτοκτονία του γιού της, Αλί Ρεζά στη Βοστώνη.
Η Φάρα Παχλαβί έγραψε την ιστορία της ζωή της, στο βιβλίο της “An Enduring Love: My Life with the Shah” το οποίο έγινε best seller, ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ με όλη τη συλλογή των μοντέρνων έργων τέχνης που είχε αποκτήσει. Το άλμπουμ ζυγίζει 10 κιλά, έχει πάχος 7,6 εκατοστά, κοστίζει 895 δολάρια και έχει τίτλο “Iran Modern: The Empress of Art”.
Φωτό από: Advancedchallenges
