Γιώτα Φώτου

Στης καρυδιάς τον ίσκιο

Εκδόσεις Ψυχογιός

Αυτό το βιβλίο διάλεξα να το διαβάσω γιατί με “τράβηξε” το ωραίο εξώφυλλό του, που, από μόνο του, αφηγείται μια ιστορία.

• Ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα που, μέσα από τις σελίδες του περνάνε η φτώχεια και η ανέχεια της ζωής της Ελλάδας στην επαρχία Ευρυτανίας του 20^ου αιώνα. Χωρίς υπερβολές ή μελοδράματα. Η συγγραφέας, πιστή στο ρόλο του αποστασιοποιημένου αφηγητή, περιγράφει με μεγάλη παρατηρητικότητα τις συνήθειες της ζωής, την ανέχεια, τις προλήψεις, τους έρωτες, το αληθινό πρόσωπο του γάμου, τη σημασία και τις συνθήκες τεκνοποιίας για μια γυναίκα. Η τοπική κοινωνία παρουσιάζεται άλλοτε σκληρή και αλύπητη και άλλοτε συμπονετική και αλληλέγγυα για τον συνάνθρωπο. Παράλληλα, εντάσσονται στην ιστορία με πολύ μαεστρία, τα ιστορικά γεγονότα των παγκόσμιων πολέμων, του εμφυλίου πολέμου και, στη συνέχεια, του μεταναστευτικού θέματος. Ακυρωμένα όνειρα, μιζέρια, κοινωνικά αδιέξοδα, άνθρωποι που πασχίζουν για την επιβίωση, περιγράφονται στις σωστές διαστάσεις. Όλα τα δύσκολα χρόνια από 1908-1958, τα γεμάτα πολιτικές αναταράξεις, έρχονται στο φως.
• Η Γιώτα Φώτου, μας γνωρίζει την άλλοτε τραγική και άλλοτε εξελικτική κοινωνία της Ελλάδας στα χωριά. Μόνο για να πας στο Καρπενήσι από τα χωριά έπρεπε να περπατήσεις με τα πόδια σου, αφού ως το 1953, λεωφορείο δεν πήγαινε στο χωριό. Η μόνη ελπίδα, για όσους φιλοδοξούν κάτι και δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, είναι ή η εκμετάλλευση των άλλων ή η φυγή από τη χώρα. Οι υπόλοιποι; Ας είναι καλά τα κυβερνητικά κυκλώματα!
• Η Θάλεια Λυμπέρη και ο Δημοσθένης Ταρούσης είναι παιδιά, έχουν μια όμορφη, ζεστή σχέση. Συναντιούνται κάτω από μια καρυδιά, στο χωριό τους στην Ευρυτανία. Όμως, μεγαλώνουν και οι δύο μέσα σε δύο οικογένειες με βαρύ φορτίο. Κάποια στιγμή, ο Δημοσθένης θα φιλήσει τη Θάλεια και εκείνη αρχίζει να κάνει όνειρα.
   
  Ο Δημοσθένης είναι το μπάσταρδο που έκανε ο πατέρας του, ο Ταρούσης και που η γυναίκα του, η Ταρούσαινα, τον μεγαλώνει σαν δικό της, αφού η μάνα του πέθανε στη γέννα.

  Η Θάλεια πάλι, προσέχει τον Φούσκα, το μικρό της αδελφό που έχει υδρωπικία, με αυτοθυσία και αγάπη. Η μικρή αδελφή της, η Αγαθούλα, κρατάει παρέα στην Ταρούσαινα.

• Το 1947, μετά τον πόλεμο, κι αφού γλύτωσαν τη σφαγή και το παιδομάζωμα από τις μάχες του εμφυλίου, οι τρεις γιοί της Ταρούσαινας φεύγουν μετανάστες στο Τορόντο του Καναδά. Μόνο ο Δημοσθένης μένει κοντά στη μάνα του. Όμως σε λίγο καιρό, θα φύγει κι αυτός και η καρδιά της Θάλειας ραγίζει γιατί δεν της εξομολογείται τίποτα.
   
  Όταν ο Δημοσθένης καλεί τη μάνα του στο Τορόντο, εκείνη του βάζει όρο να παντρευτεί Ελληνίδα και, όταν εκείνος δέχεται, η Ταρούσαινα κάνει πρόταση γάμου στην Αγαθούλα. Η καρδιά της Θάλειας κλείνει από απελπισία. Δεν ξέρει αν χαίρεται για την αδελφή της ή λυπάται για τα δικά της όνειρα που γκρεμίζονται.
• Η ιστορία, στη συνέχεια, διαδραματίζεται στο Τορόντο, όπου ο Δημοσθένης έχει γίνει χαρτοπαίκτης, έχει μια πλούσια ερωμένη και που το τελευταίο που χρειάζεται είναι μία επαρχιώτισσα νύφη, όπως η Αγαθούλα ως νύφη. Κάποια στιγμή, ο Δημοσθένης θα πιάσει πάτο…
   
  Οι συνεχείς ανατροπές των γεγονότων φέρνουν και πάλι κοντά τον Δημοσθένη και την Θάλεια, στο Τορόντο αυτή τη φορά και θα προσπαθήσουν να ξεχάσουν τα λάθη τους και να γιατρέψουν τις πληγές τους.
• Αυτό που με ενθουσίασε στο βιβλίο, είναι, φυσικά, η μυθοπλασία του και η περιγραφή της κοινωνίας της Ελλάδας στα ιστορικά γεγονότα 1908-1958. Όμως, θα κάνω ξεχωριστή μνεία στους χαρακτήρες του μυθιστορήματος. Πόσο διαφορετικοί και πόσο γνήσιοι είναι. Η περήφανη Θάλεια, ο ρισκαδόρος Δημοσθένης, η πληγωμένη Αγορή Ταρούσαινα, η αθώα Αγαθούλα, η κατεστραμμένη Βαγγελιώ, ο έντιμος και αποκληρωμένος για χάρη του έρωτα Θύμιος, η πονεμένη Άννα με τις 4 κόρες, ο αμαρτωλός Τόλιος, ο δικτυωμένος αριβίστας Λευτέρης Καρακώστας, όλοι συνθέτουν ένα παζλ της ελληνικής κοινωνίας και της νοοτροπίας της. Σερνικοβότανα, επίκληση σκοτεινών δυνάμεων, οι ηθικοί κανόνες του δυνατού, σεξουαλική κακοποίηση γυναικών, ελεημοσύνες και ζητιανιές, όλα παίζουν το ρόλο τους.
• Η ατμόσφαιρα που περιγράφεται στο βιβλίο είναι συναρπαστική. Σου δημιουργεί αγωνία για το παρακάτω και σε ταξιδεύει σε μια διαφορετική εποχή, με γοητεία, με το παρελθόν, χωρίς τις κουραστικές λεπτομέρειες ή τις φλυαρίες των ιστορικών μυθιστορημάτων.
• Ένα υπέροχο μυθιστόρημα που θα σε συναρπάσει και θα σε κάνει να εκτιμήσεις τη ζωή σου σήμερα, κατανοώντας τη ζωή των Ελλήνων εκείνων των δεκαετιών.

Οπωσδήποτε, να το διαβάσεις!