Θα θυμάστε φαντάζομαι την περίφημη ρήση του τ. προέδρου της δημοκρατίας κ. Σαρτζετάκη ότι «είμαστε έθνος ανάδελφον». Τελευταία αρχίζω να αναρωτιέμαι αν είμαστε και έθνος ανάγωγο. Και δεν αναφέρομαι στα καθημερινά γεγονότα που δείχνουν ανάγωγη συμπεριφορά και στα οποία γινόμαστε μάρτυρες, άθελά μας. Αναφέρομαι σε κάτι που θεωρώ πολύ πιο σοβαρό και αφορά στη συμπεριφορά μας απέναντι στους ηλικιωμένους.
Μου έλεγε μια κυρία ότι βγήκε βόλτα με τη μητέρα της που χρησιμοποιεί μπαστούνι επειδή έχει κατεστραμμένο γόνατο και πρόκειται να χειρουργηθεί. Όμως στο πεζοδρόμιο συνάντησαν μια μηχανή που τους έκοβε το δρόμο και δυό νεαρούς που συζητούσαν, ο ένας πάνω στη μηχανή. Η ηλικιωμένη κυρία αναγκάστηκε να κατέβει από το πεζοδρόμιο με κόπο και είπε χαριτολογώντας στους νεαρούς «παιδιά θα πρέπει να θυμάστε ότι τα πεζοδρόμια είναι και για μας». Οι δύο νεαροί όχι μόνο δεν μετακινήθηκαν αλλά σχολίασαν και κάτι προσβλητικό.
Ανάλογα φαινόμενα συναντώ κι εγώ, επειδή χρησιμοποιώ συχνά τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Βλέπω πολύ συχνά μητέρες να κρατούν τα παιδιά τους σε θέσεις λεωφορείων ή τρόλεϊ, αντί να τα πάρουν στην αγκαλιά τους, και ηλικιωμένους να κρέμονται κυριολεκτικά από τις χειρολαβές καταταλαιπωρημένοι. Αν κάποιος προτείνει στις μητέρες να προσφέρουν τη θέση, αυτές μιλούν με χυδαίο τρόπο.
Δεν ξέρω τι συνέβη και από τη μεταπολίτευση και μετά αρχίσαμε σταδιακά να χάνουμε κάθε σεβασμό απέναντι στους μεγαλύτερους. Αρχίσαμε να τους μιλάμε στον ενικό σαν να είμαστε φιλαράκια, να τους φερόμαστε με τρόπο απαξιωτικό, να μην τους προσφέρουμε θέση για να μη στέκουν όρθιοι, κ.λ.π. Αυτά φαίνονται σε μας, που μεγαλώσαμε με νουθεσίες από το σπίτι και το σχολείο για την έμπρακτη εκδήλωση του σεβασμού μας απέναντι στους ηλικιωμένους, ως απαράδεκτες συμπεριφορές.
Όμως άλλοι πολιτισμοί – που πιθανόν να τους θεωρούμε υποδεέστερους – εξακολουθούν να δείχνουν έναν εξαιρετικό σεβασμό προς τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας. Τα δυό πολύ πρόσφατα παραδείγματα που σας δίνω στη συνέχεια με εντυπωσίασαν αφάνταστα.
Το ένα έγινε στο εξαιρετικά ανηφορικό και γλιστερό μονοπάτι που οδηγεί στη Παναγία Σουμελά, στον Πόντο. Ανηφορίζαμε λαχανιάζοντας και στην ομάδα μας υπήρχε ένας εξαιρετικός κύριος, άνω των 80 ετών, που ανέβαινε με μπαστούνι (το μπαστούνι το χρησιμοποιούσε και στον ίσιο δρόμο). Τα τουρκόπουλα (έφηβοι και νέοι μέχρι 30 ετών) που ανεβοκατέβαιναν το μονοπάτι με απίστευτη ευκολία, μόλις τον έβλεπαν, ή τον χειροκροτούσαν ή τον χαιρετούσαν με σεβασμό. Όλοι όμως του έλεγαν «μάσαλα» που νομίζω σημαίνει ο θεός μαζί σου ή κάτι τέτοιο. Με δυο λόγια τον καμάρωναν, κι ας μην ήξεραν την καταγωγή του, κι ας μην ήταν γνωστός τους.
Το δεύτερο αφορά τον πατέρα μου, ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των καλεσμένων για τους εθνικούς εορτασμούς στις πρεσβείες της Ρωσίας και του Ουζμπεκιστάν. Τα τελευταία χρόνια που ο πατέρας μου δυσκολεύεται να μετακινηθεί, του στέλνουν αυτοκίνητο της πρεσβείας για να τον μεταφέρει! Για τις κοινωνίες αυτών των λαών οι ηλικιωμένοι είναι πρόσωπα άξια σεβασμού και φροντίδας.
Δυστυχώς δεν αποφεύγω τη σύγκριση με τις δικές μας συμπεριφορές. Είναι σαν να προσπαθούμε να ζωντανέψουμε το μύθο με το νεαρό αλαζονικό λιοντάρι που ήθελε να εξοντώσει όλα τα μεγάλα σε ηλικία ζώα. Αντί να προχωρούμε με χαρά προς ανώτερα στάδια πολιτισμού, εμείς γινόμαστε όλο και πιο αγροίκοι και απολίτιστοι. Καθημερινά γεγονότα υπογραμμίζουν δραματικά την έλλειψη αγωγής στη σημερινή ελληνική κοινωνία. Αυτή η έλλειψη αγωγής ουσιαστικά είναι έλλειμμα παιδείας και πολιτισμού.
Προσωπικά πιστεύω ότι αυτά τα ελλείμματα οδήγησαν τη χώρα μας στη σημερινή τραγική κατάληξη. Δυστυχώς!
