Είναι ένας ύμνος ευγνωμοσύνης των Ορθοδόξων στην Παναγία, «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ».
Οι χαιρετισμοί γράφτηκαν τον 6ο αιώνα μ.Χ. κατά πάσα πιθανότητα από τον Ρωμανό τον Μελωδό, αν και οι απόψεις διίστανται. Πρόκειται για ένα μεγάλο ποίημα, τον Ακάθιστο Ύμνο, αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας που εξυμνεί την Παναγία και το έργο του Χριστού.
Δομή.
Αποτελείται από 24 στροφές, όπου η καθεμία ξεκινά από ένα γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου, με τη σειρά.
Οι χαιρετισμοί έχουν τμηθεί σε τέσσερα κομμάτια, δηλαδή τέσσερις στάσεις και ψάλλεται τμηματικά από μία στάση κάθε Παρασκευή της Σαρακοστής, ενώ την πέμπτη Παρασκευή ψάλλεται ολόκληρος ο Ακάθιστος ύμνος. Η επόμενη Παρασκευή, πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα, είναι βουβή, δηλαδή δεν ψάλλονται χαιρετισμοί.
Ο Ακάθιστος Ύμνος.
Ο Ακάθιστος Ύμνος, γνωστός και ως Τη Υπερμάχω Στρατηγώ, όπως είπαμε αποτελείται από 24 στάσεις και έχει χωριστεί σε τέσσερα κομμάτια, τους λεγόμενους χαιρετισμούς.
Η ιστορία.
Το 626 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Ηράκλειος είχε εκστρατεύσει μαζί με το στρατό εναντίον της Περσίας, για να πάρει πίσω τον Τίμιο Σταυρό που οι Πέρσες άρπαξαν από την Ιερουσαλήμ. Τότε η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε ξαφνικά από τους Αβάρους. Γνωρίζοντας την απουσία του στρατού, στις 6 Αυγούστου κατέλαβαν την Παναγία των Βλαχερνών. Σε συνεργασία με τους Πέρσες, τη νύχτα της 7ης προς 8η Αυγούστου, οι Άβαροι ετοιμάζονταν για την τελική επίθεση στην ανοχύρωτη από στρατό, Πόλη. Ο Πατριάρχης Σέργιος περιέφερε στα τείχη της Βασιλεύουσας την εικόνα της Παναγίας της Βλαχέρνας και ενεθάρρυνε το λαό να αντισταθεί. Τη νύχτα εκείνη, φοβερός ανεμοστρόβιλος, προκάλεσε τρικυμία και κατέστρεψε τον εχθρικό στόλο, γεγονός που αποδόθηκε σε θαύμα της Παναγιάς.
Την 8η Αυγούστου, η Πόλη είχε σωθεί από τη μεγαλύτερη ως τότε απειλή της ιστορίας της. Ο λαός, για να πανηγυρίσει τη σωτηρία του, συγκεντρώθηκε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών και έψαλε τον Ακάθιστο Ύμνο, όρθιος, με ευλάβεια, για αυτό λέγεται και Ακάθιστος Ύμνος.
Ο λαός, με ύμνους και ψαλμούς αποδίδει στην «Υπερμάχῳ Στρατηγῷ», τα νικητήρια και τα ευχαριστήρια.
Δεν είναι δυνατό ο ύμνος προς τη Θεοτόκο να δημιουργήθηκε εκείνη τη νύχτα. Το λογικό είναι η σύνθεση να είχε γίνει νωρίτερα και να ψαλλόταν τον 15αύγουστο. Εκείνη όμως την ιστορική στιγμή εψάλη με τον κόσμο όρθιο στις εκκλησίες.
