Νίκος Καζαντζάκης

Οι αδερφοφάδες

Εκδόσεις Καζαντζάκη

Το αριστουργηματικό, συγκλονιστικό, πικρό και τόσο αληθινό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, του αγαπημένου συγγραφέα των Ελλήνων, θα σε κάνει να ανατριχιάσεις.

Το είχα ξαναδιαβάσει, όταν πήγαινα στο Γυμνάσιο, αλλά ήταν αδύνατο να το εκτιμήσω όσο τώρα που το ξαναδιάβασα με ώριμο μυαλό.

• Το θέμα του είναι ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα μας και οι ήρωές του είναι αδελφοφάδες, δηλαδή φονιάδες των αδελφών τους.
• Ο μοναδικός Καζαντζάκης, περιγράφει την αγροτική ζωή σε ένα ορεινό χωριά αλλά και, με χειρουργική ακρίβεια, τα μίση, τα πάθη, τα συναισθήματα και την αμφιθυμία των χωρικών, οι οποίοι υφίστανται τις επιπτώσεις από τον όλεθρο του εμφυλίου πολέμου.
• Από τη μία οι εθνικοί μαυροσκούφηδες στρατιώτες και από την άλλη οι οπλισμένοι αντάρτες κοκκινοσκούφηδες, δεν αφήνουν σε χλωρό κλαρί το χωριό. Αλληλοσκοτώνονται οι μεν και οι δε. Ο στρατός “μαζεύει” σε ένα οικόπεδο αθώους συγγενείς των ανταρτών και οι αντάρτες κατεβαίνουν από τα βουνά για να σκοτώσουν Έλληνες στρατιώτες και να κλέψουν προμήθειες και στολές.
• Και μέσα σε αυτό το διχασμό και τη δυστυχία, ξετυλίγονται ανθρώπινα όνειρα και αναμνήσεις ανθρώπων που έχουν εγκλωβιστεί μακρυά από τα αγαπημένα τους πρόσωπα και την κανονικότητα της ζωής τους που έχει ακυρωθεί.
• Τραγική φιγούρα και ήρωας του βιβλίου είναι ο παπα-Γιάνναρος, ένας άνθρωπος του Θεού που παρακινεί και τις δύο πλευρές να φιλιώσουν και να πάψουν να σκοτώνονται μεταξύ τους τα “αδέλφια” οι Έλληνες. Αλλά κανείς δεν τον ακούει. Κι όχι μόνο αυτό αλλά, γι’ αυτές του τις συμβουλές, ο παπα-Γιάνναρος γίνεται μισητός και από τις δύο πλευρές. Και οι κοκκινοσκούφηδες τον βρίζουν για πουλημένο και οι μαυροσκούφηδες για προδότη.
• Η τραγική ειρωνεία της τύχης στη ιστορία, όπως την έχει γράψει ο Καζαντζάκης, είναι πως ο άγριος καπετάνιος των ανταρτών είναι ο γιος του παπα-Γιάνναρου.
• Απελπισμένος ο παπα-Γιάνναρος από την απομάκρυνση του ποιμνίου του από το Θεό και βλέποντας ότι δεν υποχωρεί καμιά πλευρά από τα φονικά, βάζει σε δράση ένα σχέδιο συμφιλίωσης, νομίζοντας ότι μπορεί να εμπιστευτεί τον αντάρτη γιο του.
• Ανεβαίνει στο βουνό και συμφωνεί με τους κοκκινοσκούφηδες να τους παραδώσει το χωριό, με την προϋπόθεση ότι εκείνοι δεν θα πειράξουν κανέναν στο χωριό. Ο γιος του συμφωνεί και οι αντάρτες το υπόσχονται.
• Όμως τη μέρα τη συμφωνημένη, οι αντάρτες κατεβαίνουν αρματωμένοι βάζοντας όρο στους άντρες του χωριού ότι ή θα τους ακολουθήσουν στο βουνό ή θα στηθούν στο απόσπασμα για εκτέλεση.
• Ο παπα-Γιάνναρος, με οδύνη, βλέπει ότι οι σκοτωμοί δεν έχουν τελειωμό και αντιστέκεται. Απειλεί ότι θα πάει να διαλαλήσει στα πέρατα του κόσμου να μην εμπιστεύεται κανείς ούτε κόκκινους, ούτε μαύρους και να αδελφωθούν όλοι.
• Αυτή η στάση του, ενοχλεί τους κοκκινοσκούφηδες και πιέζουν το καπετάνιο τους να σκοτώσει τον παπά-απειλή. Με δάκρυα στα μάτια, ο καπετάνιος και γιος του παπα-Γιάνναρου, σηκώνει το όπλο του και σκοτώνει τον ίδιο του τον πατέρα.
• Ένα τραγικό μυθιστόρημα που αναδεικνύει την κτηνωδία του διχασμού, που εκείνη την περίοδο, δεν καλλιεργείται μόνο από την ιδεολογία αλλά και από την πείνα, τον φόβο και την απελπισία των κατοίκων των ορεινών χωριών.
• Ένα βιβλίο-ύμνος στην εσωτερική ελευθερία και στον ηρωισμό του ανθρώπου που έχει αξίες, ο οποίος τοποθετεί τη ζωή του ανθρώπου πάνω από τις ιδεολογίες.
• Ο παπα-Γιάνναρος είναι ο άνθρωπος με την αξιακή πυξίδα που δεν βάζει τίποτα πιο ψηλά παρά την ελευθερία της ψυχής.

Αριστούργημα. Υπέροχο. Να το διαβάσουμε όλοι οι Έλληνες που, 200 χρόνια τώρα, ζούμε από γενιά σε γενιά το διχασμό.