Έκλειψη είναι το φαινόμενο κατά το οποίο επηρεάζεται η φωτεινότητα ενός ουράνιου σώματος, είτε διότι εισέρχεται στη σκιά ενός άλλου ουράνιου σώματος, είτε διότι ένα άλλο ουράνιο σώμα μπαίνει ανάμεσα σε εκείνο και τον παρατηρητή.

• Προϋπόθεση για να συμβεί μία έκλειψη είναι η ευθυγράμμιση τριών ουρανίων σωμάτων από τα οποία το ένα τουλάχιστον είναι αυτόφωτο, δηλαδή να εκπέμπει δικό του φως . Κάθε ετερόφωτο ουράνιο σώμα του ηλιακού μας συστήματος, δηλαδή πλανήτες και οι δορυφόροι τους, όταν δέχεται από την μία πλευρά του το φως του Ήλιου δημιουργεί από την άλλη του πλευρά μία περιοχή που ονομάζεται κώνος σκιάς, δηλαδή σκιά του σώματος αυτού. Στην περιοχή της σκιάς δεν μπορούν να φτάσουν οι ακτίνες του Ήλιου. Όταν ένα δεύτερο σώμα βρεθεί στην περιοχή της σκιάς τότε σταματάει να δέχεται το φως του Ήλιου και το φαινόμενο αυτό ονομάζεται έκλειψη.
• Μία έκλειψη Ηλίου μπορεί να είναι μερική, όταν ο παρατηρητής στη Γη βλέπει τη Σελήνη να μην καλύπτει ολόκληρο τον δίσκο του Ήλιου, ή ολική. Αντίθετα, η έκλειψη Σελήνης είναι πάντα ολική. Για να συμβεί έκλειψη Σελήνης θα πρέπει αυτή να βρεθεί στη σκιά της Γης. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο όταν ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη βρίσκονται πάνω στην ίδια ευθεία γραμμή και με τη Γη να βρίσκεται ανάμεσα στα δύο ουράνια σώματα. Ανάλογα για να συμβεί έκλειψη Ηλίου θα πρέπει η Γη να βρεθεί στη σκιά της Σελήνης. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο όταν ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη βρίσκονται πάνω στην ίδια ευθεία γραμμή ή περίπου πάνω στην ίδια ευθεία γραμμή και όταν η Σελήνη βρίσκεται ανάμεσα στα δύο ουράνια σώματα.

Έκλειψη Ηλίου

Έκλειψη ηλίου ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο η Σελήνη παρεμβάλλεται ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη.

• Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται τουλάχιστον δύο εκλείψεις Ηλίου, ενώ ο μέγιστος αριθμός εκλείψεων Ηλίου που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ένα έτος είναι πέντε.
• Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά ηλιακής έκλειψης έρχεται από την Κίνα το 2136 ή 2159 π.Χ. Στην Κίνα πίστευαν ότι ένας δράκος καταπίνει τον ήλιο.
• Το 1178 π.Χ. και συγκεκριμένα τη 16η Απριλίου αναφέρεται και στην Οδύσσεια του Ομήρου. Το 585 π.Χ. έχουμε την πρώτη πιθανή πρόβλεψη ηλιακής έκλειψης από τον Θαλή το Μιλήσιο, όπως την καταγράφει ο Ηρόδοτος.

Έλλειψη σελήνης

Έκλειψη Σελήνης είναι το φαινόμενο κατά το οποίο η Σελήνη περνά ακριβώς πίσω από την Γη στην σκιά της. Κάτι τέτοιο είναι δυνατόν μονάχα σε νύχτα με πανσέληνο. Εν αντιθέσει με την έκλειψη Ηλίου, που είναι ορατή από μικρές σχετικά περιοχές της Γης, μια έκλειψη Σελήνης είναι ορατή από οποιοδήποτε σημείο στην πλευρά της Γης που είναι νύχτα. Το φαινόμενο έχει διάρκεια μερικών ωρών.

• Οι ολικές εκλείψεις σελήνης είναι σχετικά σπάνιες.
• Κάθε χρόνο συμβαίνουν από δύο ως πέντε εκλείψεις, οι περισσότερες εκ των οποίων δεν είναι όμως ολικές. Αν είναι γνωστή η ημερομηνία και η ώρα που έλαβε χώρα μια έκλειψη, είναι δυνατή η πρόβλεψη των επόμενων.
• Πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί είχαν μύθους που έδιναν την δική τους ερμηνεία στο φαινόμενο, το οποίο μπορεί να εκλαμβανόταν ως καλός ή κακός οιωνός. Σύμφωνα με πολλές μυθολογίες, ένα ζώο κατάπινε την Σελήνη. Αλλού θεωρούσαν πως επρόκειτο για δαίμονα, ο οποίος ήταν δυνατό να εκδιωχθεί με κατάρες. Οι αρχαίοι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι, διότι ανέφεραν ότι η Γη είναι στρογγυλή και μάλιστα χρησιμοποίησαν την σκιά της επί της Σελήνης ως απόδειξη.

Φωτό από: JalanSanaSini