Έχεις νιώσει ποτέ ότι δεν υπάρχεις; Ότι οι φίλοι και οι συνάδελφοί σου θα ανακαλύψουν ότι είσαι ένας απατεώνας και δεν σου αξίζει η δουλειά και τα επιτεύγματά σου; Ναι, το «σύνδρομο του απατεώνα» (Impostor Syndrome) υπάρχει και έχει σημαντικό αντίκτυπο στους πάσχοντες.
Υπολογίζεται ότι το 70% των ανθρώπων αντιμετωπίζουν αυτά τα συναισθήματα σε κάποια στιγμή της ζωής τους, σύμφωνα με ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Behavioral Science. Το “Impostor Syndrome” επηρεάζει ανθρώπους ανεξαρτήτου φύλου και ηλικίας στις παρακάτω ομάδες: φοιτητές ιατρικής, διευθυντές μάρκετινγκ, ηθοποιούς και στελέχη.
Το «σύνδρομο του απατεώνα» – η ιδέα ότι έχεις πετύχει μόνο λόγω τύχης και όχι λόγω του ταλέντου ή των προσόντων σου – αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1978 από τους ψυχολόγους Pauline Rose Clance και Suzanne Imes. Στην τεκμηρίωσή τους, θεωρούν ότι οι γυναίκες επηρεάστηκαν με μοναδικό τρόπο από το εν λόγω σύνδρομο. Έκτοτε, η έρευνα έχει δείξει ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες βιώνουν συναισθήματα απαξίωσης, καθώς η Clance δημοσίευσε ένα μεταγενέστερο έγγραφο που αναγνωρίζει ότι το «σύνδρομο του απατεώνα» δεν περιορίζεται μόνο στις γυναίκες. «Σήμερα, το “σύνδρομο του απατεώνα” μπορεί να αναγνωριστεί σε οποιονδήποτε που δεν είναι σε θέση να εσωτερικοποιήσει και να κατοχυρώσει τις επιτυχίες του», λέει η ψυχολόγος Audrey Ervin.
Τα αίτια του συνδρόμου δεν είναι σαφή. Παρόλα αυτά, το “Impostor Syndrome” μπορεί να «χτυπήσει» ακόμα και τους πιο πετυχημένους – και πάσης υποψίας- ανθρώπους. Η πρώην Πρώτη Κυρία της Αμερικής, απόφοιτος της Νομικής του Harvard, αναγνωρισμένη ομιλήτρια με παγκόσμιο προφίλ, η Michelle Obama, έχει παραδεχτεί ότι υποφέρει από το “Impostor Syndrome” στο Royal Festival Hall στο Λονδίνο. Η Michelle Obama, η οποία μεγάλωσε σε μία φτωχή γειτονιά του Σικάγο, αποτελεί την επιτομή του «αμερικάνικου ονείρου». Παρόλα αυτά, η ίδια εξομολογήθηκε ότι ταλαιπωρείται από μία αδιάψευστη αυτο-αμφιβολία, μια αίσθηση ότι δεν αξίζει την επιτυχία της και ότι είναι απάτη.
Πώς μπορείς να νικήσεις το «σύνδρομο του απατεώνα»
Ένα από τα πρώτα βήματα για να ξεπεραστούν τα συναισθήματα της αυτό-αμφιβολίας είναι να αναγνωρίσεις τις σκέψεις και να τις μελετήσεις. «Η απλή παρατήρηση αυτής της σκέψης σε αντίθεση με την εμπλοκή της, μπορεί να είναι χρήσιμη, λέει η Ervin. «Μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να ξεφύγουν και να αμφισβητήσουν πιο κριτικά αυτές τις σκέψεις».
Μπορείς επίσης να αναδιαμορφώσεις τις σκέψεις σου. Η ειδικός πάνω στο σύνδρομο, Valerie Young, η οποία είναι και η συγγραφέας του βιβλίου The Secret Thoughts of Successful Women, λέει ότι υπενθυμίζει στους ανθρώπους ότι η μόνη διαφορά ανάμεσα σε κάποιον που βιώνει το σύνδρομο και σε κάποιον που δεν το κάνει είναι ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρίνεται στις προκλήσεις. «Οι άνθρωποι που δεν αισθάνονται σαν απατεώνες δεν είναι πιο ευφυείς ή πιο ικανοί από ό, τι οι υπόλοιποι» υποστηρίζει η Young. «Τα νέα είναι πολύ καλά, γιατί σημαίνει ότι απλά πρέπει να μάθουμε να σκεφτόμαστε ως μη απατεώνες. Να μάθουμε να εκτιμούμε την εποικοδομητική κριτική, κατανοώντας ότι στην πραγματικότητα επιβραδύνουμε την ομάδα μας όταν δεν ζητάμε βοήθεια ή θυμόμαστε ότι όσο περισσότερο ασκούμε μια ικανότητα, τόσο καλύτεροι γινόμαστε σε αυτή – όλα τα παραπάνω βοηθούν».
Μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο να μοιραστείς τι αισθάνεσαι με αξιόπιστους φίλους ή μέντορες. Οι άνθρωποι που έχουν περισσότερη εμπειρία μπορούν να σε καθησυχάσουν ότι αυτό που αισθάνεσαι είναι φυσιολογικό και γνωρίζοντας ότι υπάρχουν και άλλοι στη θέση σου, κάνει το θέμα να φαίνεται λιγότερο τρομακτικό. Αν θέλεις να εμβαθύνεις σε αυτά τα συναισθήματα, η Ervin συνιστά να αναζητήσεις έναν επαγγελματία ψυχολόγο. Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν στιγμές αμφιβολίας και αυτό είναι φυσιολογικό. «Το πιο σημαντικό είναι να μην επιτρέψεις σε αυτή την αμφιβολία να ελέγξει τις ενέργειές σου», λέει η Young.
Φωτό από: Alzheimer360
