ΒΙΒΛΙΟ – Μυθιστόρημα

Πηνελόπη Δέλτα

Στα Μυστικά του Βάλτου

Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας

Αν υπήρχε μια ελληνική κινηματογραφική υπερπαραγωγή για σας που σας αρέσουν οι ταινίες δράσης, μια είναι αυτή, το μυθιστόρημα «Στα Μυστικά του Βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα.

Βέβαια δεν είναι η Ελλάδα Χόλλυγουντ και δεν έχει τα απαιτούμενα χρήματα για να δημιουργήσει μια τέτοια υπερπαραγωγή.

Μπορείτε, όμως με λίγη υπομονή να απολαύστε την ιστορία του, σελίδα – σελίδα τυπωμένη.

Η Πηνελόπη Δέλτα γράφει σαν σεναριογράφος. Σαν να ήξερε ότι υπάρχει – υποθετικά – η δυνατότητα πραγματοποίησης μιας τέτοιας φιλόδοξης ταινίας.
Αν οι Ρώσοι έχουν το έπος «Πόλεμος και Ειρήνη», εμείς έχουμε τα «Μυστικά του Βάλτου» και τον «Καιρό του Βουλγαροκτόνου» (αυτόν τον τελευταίο θα τον παρουσιάσω μια επόμενη φορά).

Η ιστορία «Στα Μυστικά του Βάλτου» διαδραματίζεται στη λίμνη των Γιαννιτσών που υπήρχε πριν 100 χρόνια και λεγόταν – και ήταν – Βάλτος. Σήμερα, έχει αποξηρανθεί. Τότε, όμως, ήταν μια περιοχή μια ώρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, που το καλοκαίρι είχε κουνούπια (δε γλίτωνες από την ελονοσία), το χειμώνα πλημμύριζε από τις βροχές ή πάγωνε από το χιόνι και όλο το χρόνο ήταν γεμάτη βδέλες.

Εκείνη την εποχή, η Μακεδονία ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Από τα βόρεια, από τη Βουλγαρία είχαν κατέβει στην περιοχή της λίμνης άγριοι κομιτατζήδες που μισούσαν τους Γραικούς Πατριαρχικούς και έσφαζαν αμάχους, έκαιγαν σπίτια και ολόκληρα χωριά, βασάνιζαν παπάδες και δασκάλους, μαχαίρωναν όσους είχαν υψηλό ελληνικό φρόνημα, και όλα αυτά κάτω από τη μύτη των Τούρκων, που ο στρατός τους δεν παρενέβαινε.

Με κρησφύγετο τα δυτικά εδάφη της λίμνης, τα πυκνά και ανεξερεύνητα, οι Κομιτατζήδες αλώνιζαν τα ελληνικά χωριά ανενόχλητοι.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες ξεκίνησε ο Μακεδονικός Αγώνας που κράτησε 4 χρόνια. Στόχος του ήταν η απελευθέρωση της Μακεδονίας. Την οργάνωσε και την υποκινούσε το ελληνικό κράτος μέσω του προξένου της Ελλάδας στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη και εθελοντών αξιωματικών του ελληνικού στρατού, οι οποίοι, νύχτα, ταξίδευαν κρυφά για να φθάσουν στη λίμνη, πάντα με ψευδώνυμο και πολιτικά τοπικά ρούχα.

Εξηγώ όλα αυτά για να έρθω στην ιστορία μας. Ο Αποστόλης, δεκαπέντε χρονών είναι ένα παιδί «βρεσιμιό» – κάποιος το βρήκε ορφανό – που μεγάλωσε πότε εδώ και πότε εκεί, ξέρει κάθε μονοπάτι στη στεριά ή μέσα στα καλάμια της λίμνης. Οδηγεί τα σώματα των λίγων εθελοντών του ελληνικού στρατού από τη θάλασσα που φθάνουν μυστικά με καράβι ως τις Καλύβες, τις κρυψώνες της λίμνης που ζουν οι στρατιώτες προσπαθώντας να εκδιώξουν τους Κομιτατζήδες από τις δικές τους Καλύβες και τα ελληνικά εδάφη.

Μέσα από τα μάτια του Αποστόλη, παρακολουθούμε ηρωικές ιστορίες γνωστών ιστορικών φυσιογνωμιών όπως του Τέλου Άγρα, του καπετάν Κάλα, του καπετάν Τυλιγάδη, του καπετάν Νικηφόρου (όλα ψευδώνυμα) αλλά και την ανθρώπινη ιστορία του φίλου του Αποστόλη Γιωβάν, ενός 7χρονου βουλγαρόπαιδου, με συγκινητική κατάληξη.
Παρακολουθούμε με απίστευτη αγωνία και λεπτομέρειες περιστατικά που ανατρέπουν κάθε μικρή ή μεγάλη ιστορία της πλοκής:

– Μεταμφιεσμένους ψευτόπαπες

– Χειροβομβίδες του ελληνικού στρατού που δεν «σκάνε», βάζοντας σε κίνδυνο τους δικούς μας

– Κρυψώνες, κρησφύγετα, και καταπακτές που δίνουν απροσδόκητο τέλος σε καταδιώξεις αθώων

– Συνθήματα, μυστικά και συνθηματικά που χτίζουν τα «μυστικά» του βάλτου

– Περιγραφές της ζωής στις Καλύβες, ολονύχτιες πεζοπορίες, κωπηλασίες με τις πλάβες, (τις ειδικές βάρκες που διασχίζανε τη λίμνη), ενέδρες στα καλάμια, εθελοντικές περιπολίες, μυστικές, κρυφές αποστολές, για ολόκληρες μέρες μέσα στις λάσπες.

Το τέλος; Ανθρώπινο, πικρό, ηρωικό αλλά και ελπιδοφόρο. Η Πηνελόπη Δέλτα κεντάει παρουσιάζοντας τους αληθινούς και φανταστικούς ήρωές της και μας χαρτογραφεί μια περιοχή τόσο γλαφυρά, σαν να τη ζούμε τώρα μπροστά στα μάτια μας. Τα ρούχα, τα σπίτια, τα χωριά, τα φαγητά.

Αυτό που μένει μέσα σου είναι συναίσθημα. Ξεχειλίζεις από συναισθήματα υπερηφάνειας, χωρίς μελοδράματα. Μέσα από τη σαπίλα, τη μούχλα, τις αρρώστιες του Βάλτου, προβάλουν ηρωικοί άνθρωποι, πατριώτες Έλληνες, μάλλον σαν και μας, που ορμώμενοι από αγάπη για την σκλαβωμένη Μακεδονία, ρισκάριζαν ή θυσίαζαν τη ζωή τους.

Αναρωτιέμαι: πώς είχαμε τέτοιους ήρωες αστούς πριν από 100 χρόνια; Τέτοια παλικάρια ιδεολόγους, πατριώτες, έτοιμους να πέσουν στη φωτιά για μια ιδέα;

Αν έχουμε ανάγκη αυτό τον καιρό από κάτι να μας εμψυχώσει είναι αυτό το βιβλίο.

Αν θέλετε να περάσετε φανταστικά, ξαναδιαβάστε ή διαβάστε για πρώτη φορά την περιπέτεια στα «Μυστικά του Βάλτου». Θα νιώθετε, ειλικρινά, άλλος άνθρωπος.