Για κάποιους, αυτό είναι το μικρότερο πρόβλημα που συμβαίνει παγκοσμίως. Και όμως, αν καθίσουμε να σκεφτούμε λίγο το γεγονός πως όλο και λιγότεροι άνθρωποι στον κόσμο διαβάζουν, θα μπορούμε να το συσχετίσουμε με πολλά άλλα πράγματα, πολύ πιο σοβαρά ζητήματα που μας απασχολούν ως ανθρωπότητα. Γιατί η ανάγνωση και η μελέτη βιβλίων έχει μειωθεί. Πώς γίνεται η πρόοδος στις επιστήμες να μεγαλώνει συνέχεια χωρίς το διάβασμα; Γιατί εμφανιζόμαστε όλο και πιο δύσπιστοι απέναντι στην αξία του βιβλίου;
Ο κόσμος που προτιμάει…την κούρσα των 100 μ.
Οι αγώνες των 100 μέτρων στο στίβο, αποκαλούνται και ως κούρσες της μιας ανάσας. Η ζωή μας πλέον, πιο πολύ μοιάζει με ατελείωτους αγώνες των 100 μέτρων, στους οποίους προσπαθούμε να πάρουμε και την πρώτη θέση αλλά να κάνουμε και ρεκόρ χρόνου. Αυτό σημαίνει πως ό,τι κάνουμε πρέπει να έχει ταχύτητα. Σκοπός μας γίνεται η διεκπεραίωση. Έχουμε δραστηριότητες και υποχρεώσεις και αυτές, τρέχουν πιο γρήγορα από μας. Έτσι, εμείς, προσαρμοζόμαστε στην ταχύτητά τους και τρέχουμε να προλάβουμε! Σύμφωνα με τη συγγραφέα-καθηγήτρια Λίντα Παρκ, το 33% των αποφοίτων κολλεγίων, μετά το πέρας των σπουδών, δε διαβάζουν ούτε ένα βιβλίο. Ο Guardian, μέχρι και το 2015, σημειώνει μια πτώση των πωλήσεων στα βιβλία που αντιστοιχεί σε 200 εκ. ευρώ περίπου (από το 2009).
Αγχωθήκαμε που το διαβάζουμε όλο αυτό! Έτσι είναι όμως. Πότε να προλάβει σήμερα ένας άνθρωπος, σε όποια χώρα και αν ζει, να διαβάσει; Πότε να προλάβει να χαλαρώσει και να ηρεμήσει ένας άνθρωπος για να διαβάσει; Ειδικά αν θέλει να διαβάσει κάτι που σχετίζεται με τη λογοτεχνία. Πότε να προλάβουν να κυριαρχήσουν οι εικόνες και τα συναισθήματα πάνω του; Επομένως, ένας λόγος είναι το κακό άγχος που οφείλεται στην υπερκινητικότητα που έχουμε για χάρη της ταχύτητας. Η κούραση και η κόπωση των ανθρώπων από τις υποχρεώσεις που ταυτίζονται με την επιβίωσή τους σε συνδυασμό με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης του 2008, έχει καταστήσει –ευχόμαστε προσωρινά- το βιβλίο, ως μια «πολυτέλεια».
Η εισβολή της…άμεσης εικόνας.
Το διάβασμα, πριν ερεθίσει το νου μας, ερεθίζει την όρασή μας. Βλέπουμε λέξεις και μέσα μας μετά, τις ζωγραφίζουμε. Μπαίνουμε δηλαδή σε μια πανέμορφη διαδικασία η οποία έχει ωραία στάδια. Σκέψη, αίσθηση, ωραία ή έντονα συναισθήματα. Ό,τι μας κάνει για κάποιο χρόνο «Μάγους» που ζούμε παράλληλα σε άλλους κόσμους.
Η τεχνολογία και τα «θαύματά» της, μας έχουν αφαιρέσει εν πολλοίς αυτή τη διαδικασία. Μπορούμε πράγματι, να μάθουμε και μέσα από εικόνες και εξ ακοής. Ολόκληρα εκπαιδευτικά συστήματα πλέον, στηρίζονται σε videos και οπτικό-ακουστικές μεθόδους. Και εδώ βέβαια, όλα συνδυάζονται με την ταχύτητα. Αφού μπορούμε να μάθουμε και να ασχοληθούμε με πράγματα που περιστρέφονται γύρω από τη μάθηση, γιατί να μην το κάνουμε άμεσα; Τα «μαγικά» της τεχνολογίας, φαίνεται να «μειώνουν» τον μαγικό κόσμο των σελίδων και του διαβάσματος.
Πιο πρακτικός ο κόσμος μας…
Κάποιος, θα πει πως υπάρχουν και τα audio books και τα e-books, πώς το διάβασμα υποχωρεί μέσα από την τεχνολογία; Μπορεί κάλλιστα κάποιος να παραμένει βιβλιοφάγος και μέσα από αυτές τις διαδικασίες. Το θέμα όμως είναι πως βάζουμε την τεχνολογία, ως «μεσάζοντα». Επίσης, «οι πειρασμοί» που βρίσκονται μέσα σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή πλέον είναι τέτοιοι, που οι «κρυφές χάρες» του βιβλίου (ακόμη και των ηλεκτρονικών μορφών του) δε μας γοητεύουν τόσο.
Ο πιο σημαντικός λόγος πάντως, φαίνεται να είναι ένας λόγος που μάλλον προκύπτει ως άθροισμα των παραπάνω δύο λόγων. Αποζητούμε πλέον όχι τόσο τη «μαγεία», αλλά την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα. Όπως είπαμε, έχουμε μια τάση προς τη διεκπεραίωση στόχων και μας φαντάζει «πολυτέλεια» (στην καλύτερη περίπτωση) και «ανούσια ενασχόληση» (στη χειρότερη) η ανάγνωση και η μελέτη των βιβλίων. Το διάβασμα, ειδικά της λογοτεχνίας, τείνει να γίνει μια συνήθεια-«αντίκα». Πάντως, δεν φαίνεται να βελτιώνει και πολύ τον κόσμο η σταδιακή περιθωριοποίηση του διαβάσματος. Άραγε, θα στραφούμε σιγά-σιγά, ξανά σε αυτό;
Φωτό από: Money.id
