• Οι Δερβίσηδες εμφανίστηκαν τον 12 αιώνα μ.Χ. στις Ισλαμικές χώρες της Μέσης Ανατολής.
• Υπήρχαν πολλά τάγματα με πιο γνωστό το Σουφικό τάγμα των Μεβλεβιτών.
• Ιδρυτής της του ήταν ο διάσημος μυστικιστής ποιητής Τζελαλεντίν Ρουμί.
• Οι Δερβίσηδες, μέσα από τον χορό τους, τη «Σεμά», γίνονται ένα με το Θεό.
• Η «Σεμά» έχει πολλά στάδια με διαφορετική σημασία.

Οι φιγούρες των περιστρεφόμενων Δερβίσηδων είναι μια εικόνα που όλοι συνδέουμε με το Ισλάμ, την Περσία και την Ανατολή. Ο χορός τους, πέρα από αρμονία έχει έναν μυστικισμό, καθώς οι χορευτές επικοινωνούν εκείνη τη στιγμή με το Θεό, αφού βρίσκονται σε μια κατάσταση έκστασης και νιρβάνας.

Τι είναι οι Δερβίσηδες;

Η λέξη Δερβίσης δεν σημαίνει τον έντιμο και λεβέντη άντρα, όπως τη χρησιμοποιούμε εμείς, αλλά είναι περσικής προέλευσης και σημαίνει «ζητιάνος», θρησκευτικός επαίτης που γυρίζει πόρτα-πόρτα γυρεύοντας ελεημοσύνη.  Στις Αραβικές χώρες είναι συνώνυμο του φακίρ, δηλαδή του φτωχού.

Οι Δερβίσηδες εμφανίστηκαν στις αρχές του 12ου αιώνα και εξαπλώθηκαν στο Ιράν, το Αφγανιστάν, την Ινδία, τη Μικρά Ασία, τη Συρία και σε πολλές ακόμα περιοχές του Ισλάμ. Ήταν οργανωμένοι σε ομάδες και τάγματα, όπως ήταν οι Αμπντάλ Ντερβίς, οι Τζαμί Ντερβίς, οι Μπεκτασί Ντερβίς και οι Σαμς-ι Ταμπριζί Ντερβίς στη Μικρά Ασία, οι Μανταρί Ντερβίς και οι Τζαλαλί Ντερβίς στη μουσουλμανική Ινδία.

Το πιο γνωστό τάγμα Δερβίσηδων είναι οι Μεβλεβίτες, οι οποίοι είναι Σουφικό τάγμα. Οι Σούφι είναι ασκητικές κοινότητες του Ισλάμ που έχουν εγκαταλείψει τα εγκόσμια και έχουν αφοσιωθεί στην αναζήτηση του Θεού μέσα από τον μυστικισμό.

Τζελαλεντίν Ρουμί ή Μεβλανά ο εξαίσιος.

Ιδρυτής των Μεβλεβίτων Δερβίσηδων είναι ο διάσημος Τζελαλεντίν Ρουμί, που θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους μυστικούς ποιητές του ανθρώπινου γένους και  που οι σύγχρονοί του, του έδωσαν το όνομα «Μεβλανά», που σημαίνει «ο δάσκαλός μας». Το Ρουμί, σημαίνει Ρωμιός, προερχόμενος από τη χώρα των Ρουμ, όπως ήταν γνωστή στους Σελτζούκους η βυζαντινή Μικρά Ασία.

Ο Ρουμί ήταν μια χαρισματική προσωπικότητα που γεννήθηκε στο Αφγανιστάν και μεγάλωσε στο Ικόνιο της Τουρκίας και στη Δαμασκό της Συρίας.  Το συνολικό ποιητικό έργο του άσκησε βαθιά επίδραση σε όλες τις μορφές αισθητικής έκφρασης του ισλαμικού κόσμου και κυριαρχείται από την απόλυτη αγάπη προς τον Θεό.

Ο χορός των στροβιλιζόμενων Δερβίσηδων.

Όλα στη ζωή περιστρέφονται. Τα άτομα, τα πρωτόνια, οι εποχές, το σύμπαν, το αίμα μέσα στο σώμα μας… Η περιστροφή είναι θεμελιώδης συνθήκη της ύπαρξής μας. Ο περιστρεφόμενος Δερβίσης συμμετέχει συνειδητά στην κυκλική περιστροφή που μοιράζονται όλες οι υπάρξεις. Σκοπός της περιστροφής ή «Σεμά» του Δερβίση, είναι να έρθει σε αρμονία με όλα τα πράγματα στη φύση, να ταυτιστεί με το μεγαλείο του Θεού, να τον ευχαριστήσει και να προσευχηθεί.

Ο μυστικισμός των Σούφι και ο εκστατικός χορός «Σεμά» έχει τις ρίζες του πολύ πιο βαθιά στην ιστορία της περιοχής της Μικράς Ασίας και της Ανατολίας και συνδέεται άμεσα με τον μυστικισμό των αρχαίων μυστηριακών θρησκειών, ο οποίος είχε επιβιώσει ακόμα και τους χριστιανικούς χρόνους, φθάνοντας έως την εποχή του Ισλάμ.

Ο στροβιλισμός του ανθρώπου γύρω από τον άξονα του σώματός του, από την αρχαιότητα ακόμα και πέρα από οποιεσδήποτε θρησκευτικές πρακτικές, ήταν μια μέθοδος να ζαλιστεί και να «βγει η ψυχή από το σώμα». Η μουσική και ο εκστατικός χορός είναι μόνο όργανα για να φτάσει ο χορευτής στη μεταφυσική εμπειρία. Η τελετή «Σεμά» των Δερβίσηδων, δεν επιδιώκει απλώς να βγάλει την ψυχή από το σώμα, αλλά να έρθει, μέσω της έκστασης, πιο κοντά στον Θεό.

Οι λευκές ρόμπες των Δερβίσηδων συμβολίζουν το σάβανο του «εγώ» τους, ενώ το γκρι ή μαύρο καπελάκι ή «σίκε» την ταφόπλακά του.

Η τελετουργία της «Σεμά».

Η προέλευση της «Σεμά» αποδίδεται στον Τζελαλεντίν Ρουμί, ο οποίος, όπως λέει ο μύθος, μια μέρα, καθώς  περπατούσε στην αγορά της πόλης, μαγεύτηκε από το ρυθμικό χτύπημα των αργυροχρυσοχόων επάνω στο μεταλλο και άρχισε να χορεύει περιστρεφόμενος. Ο Ρουμί έλεγε: «Υπάρχουν πολλοί δρόμοι που οδηγούν στο Θεό, εγώ επιλέγω αυτόν της μουσικής και του χορού».

Από τότε, καθιερώθηκε ο μυστικιστικός χορός ή «Σεμά» των Δερβίσιδων. Οι Δερβίσηδες χορεύουν περιστροφικά, οι ρόμπες τους ξεδιπλώνονται και μεταμορφώνονται σε λευκούς κόνους, ενώ ταυτόχρονα ανοίγουν τα χέρια τους, με την παλάμη του δεξιού χεριού στραμμένη προς τα πάνω και την παλάμη του αριστερού χεριού στραμμένη προς τα κάτω. Η ενέργεια του Θεού εισέρχεται στη δεξιά παλάμη, κυλά μέσα από τo σώμα και περνά στη γη από την αριστερή παλάμη.

Η «Σεμά» αποτελείται από αρκετά στάδια με διαφορετικό νόημα και συνοδεύεται από τύμπανο (κουντούμ), νέυ (φλάουτο), που αντιπροσωπεύει τη θεία ανάσα, σαντούρι και άλλα μουσικά όργανα.

Κατά τη διάρκεια της «Σεμά» συμβαίνουν τέσσερις σελάμ (μουσικές κινήσεις): Η πρώτη σελάμ συμβολίζει τη γέννηση του ανθρώπου στην αλήθεια. Η δεύτερη σελάμ συμβολίζει την έκστασή του, όταν ατενίζει το μεγαλείο του Θεού. Η τρίτη σελάμ αντιπροσωπεύει τη θυσία του νου μπρος στην αγάπη. Είναι επίσης μια εκμηδένιση του εαυτού, γνωστή και ως νιρβάνα στη βουδιστική φιλοσοφία. Η τέταρτη σελάμ σηματοδοτεί την επιστροφή του δερβίση από την πνευματική του αναζήτηση. Η τελετουργία τελειώνει με μια προσευχή για ειρήνη στην ψυχή των προφητών και των πιστών. Στη συνέχεια, οι Δερβίσηδες αποσύρονται στα δώματά τους για διαλογισμό (τεφεκούρ).

Ο χορός των Δερβίσιδων είναι μια μαγευτική εμπειρία που αξίζει να ζήσετε. Δείτε την στο βίντεο που ακολουθεί: