Το ετήσιο βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας (κάθε Οκτώβριο), το απονέμει η Σουηδική Ακαδημία αφού συναποφασιστεί από τα 18 ισόβια μέλη της. Οι υποψήφιοι Νομπελίστες, προτείνονται στους 18 ισόβιους κριτές, από την Επιτροπή Υποψηφιοτήτων που έχει τριετή θητεία. Τα μέλη αυτά, είναι είτε μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας, είτε άλλων ακαδημιών, άλλοι λογοτέχνες και διάσημες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών.
Ο πασίγνωστος θεσμός της Σουηδικής Ακαδημίας ο οποίος απονέμει ετήσιο βραβείο σε κάποιον συγγραφέα, είναι σίγουρα περισσότερο παράξενος από όσο νομίζουμε. Η «παραξενιά» του εντοπίζεται στα κριτήρια τα οποία θέτει η Σουηδική Ακαδημία για να βραβεύσει τον εκάστοτε λογοτέχνη. Και αν το Νόμπελ Φυσικής – για παράδειγμα – είναι πολύ πιο αντικειμενικό, το Νόμπελ Λογοτεχνίας, είναι ακριβώς το αντίθετο…Απόδειξη; Το γεγονός ότι πολλά από τα ιερά τέρατα της παγκόσμιας Λογοτεχνίας δεν βραβεύτηκαν ποτέ από τη Σουηδική Ακαδημία, φέρνει στο νου πολλές απορίες.
- Φράντς Κάφκα
Ο εβραϊκής καταγωγής συγγραφέας, έχει χαρακτηριστεί ως ο σπουδαιότερος μοντερνιστής συγγραφέας της εποχής του. Το περιεχόμενο του έργου του, συνεχίζει και είναι αντικείμενο μελέτης λόγω του δυσνόητου και διφορούμενου χαρακτήρα του. Για να είμαστε πιο ακριβείς, ο ίδιος ο Κάφκα ήταν από μόνος του έν αντικείμενο μελέτης. «Η Δίκη» και «Ο Πύργος», είναι – χωρίς υπερβολή – μνημεία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο Κάφκα έζησε από το 1883 μέχρι το 1924 και μαντέψτε… δεν βραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ…
- Λουίς Μπόρχες
Ο Αργεντινός λογοτέχνης, ήταν αυτό που λέμε μια ολοκληρωμένη πνευματική προσωπικότητα. Διηγήματα τα οποία κέρδισαν με το σπαθί τους την ονομασία «μπορχεσιανά» και ποιήματα τον έκαναν γνωστό σε όλον τον κόσμο, όμως ο Μπόρχες ήταν ένας ολοκληρωμένος φιλόλογος αφού δοκιμιογραφούσε και εκπονούσε λογοτεχνικές κριτικές. Μάλιστα, είχε δηλώσει πως είναι ένας «εξόριστος Έλληνας στην Αργεντινή» (εννοούσε πως ήταν πνευματικά Έλληνας). Η Σουηδική Ακαδημία, δεν τον βράβευσε ποτέ με Νόμπελ. Οι φήμες για τη μη βράβευσή του, αναλώνονται με τη σιωπηρή στήριξή του – σύμφωνα πάντα με τις φήμες – των φαύλων πολιτευμάτων της Νότιας Αμερικής… Σχεδόν, ασχολίαστο…
- Λέων Τολστόϊ
Αν για τον Κάφκα και για τον Μπόρχες ήταν καταφανής αδικία η μη βράβευσή τους από τη Σουηδική Ακαδημία, η αντίστοιχη μη βράβευση του Τολστόϊ, μπορεί να θεωρηθεί σκέτο σκάνδαλο! Ο Τολστόϊ, θεωρείται – όχι άδικα – ένας από τους «αρχιερείς» της παγκόσμιας λογοτεχνίας, για πολλούς ο κορυφαίος των κορυφαίων. Έχουμε και λέμε: «Πόλεμος και Ειρήνη», «Άννα Καρένινα», «Δούλος και Αφέντης» κ.α. αριστουργήματα που φέρουν την υπογραφή του. Από ό,τι φαίνεται, ο Λέων Τολστόι, δεν πληρούσε τα κριτήρια της Σουηδικής Ακαδημίας…
- Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ
Άλλος ένας μεγάλος Ρώσος συγγραφέας. Ο Ναμπόκοφ μολονότι επηρεασμένος – όπως ήταν φυσιολογικό – από τη ρωσική λογοτεχνία, ήταν ένας κοσμοπολίτης «τύπου Μπόρχες». «Η Λολίτα», «Το δώρο» και «Η Απελπισία», αποτελούν κορυφαία έργα του συγγραφέα ο οποίος είχε μοναδική ικανότητα να στρέφει το νου εκεί που δύσκολα μπορεί να πάει. Από ό,τι φαίνεται οι λεπτεπίλετες και συναισθηματικές του περιγραφές, θεωρήθηκαν λεπτομέρειες από τη Σουηδική Ακαδημία. Βέβαια, δεν είναι σίγουρο αν θα πειράχτηκε για τη μη βράβευσή του ο Ναμπόκοφ, όταν στην Ελβετία, υπάρχει άγαλμά του…
- Τζέιμς Τζόυς
Και εκεί που νομίζει κανείς ότι στη Σουηδική Ακαδημία, κάτι δεν πάει καλά με τους Ρώσους… ξαφνικά, σηκώνεις τα χέρια ψηλά και ξεχνάς κάθε συνωμοσία! Ο Ιρλανδός Τζέιμς Τζόυς, ο οποίος έγραψε και στην «αγαπημένη» γλώσσα των Νόμπελ – τα αγγλικά – δεν έτυχε βράβευσης ούτε εκείνος. Ούτε οι «Δουβλινέζοι», ούτε ο πρωτοπόρος «Οδυσσέας» φάνηκαν να συγκινούν τους Σκανδιναβούς.
- Τσαρλς Μπουκόβσκι
Ένα πραγματικά αντισυμβατικό μυαλό και όχι κάποιο «δήθεν». Ο Τσάρλς Μπουκόβσκι με τα δύσκολα παιδικά χρόνια και με όλες τις ιδιορρυθμίες που απέκτησε στην ενδιαφέρουσα ζωή του, ο απότομος και ωμός τρόπος γραφής του και το δίδαγμα «Μην προσπαθείς», που «ξυστά» διαπερνά τα δεκάδες έργα του, αποτέλεσαν τη σφραγίδα του. Ίσως τα παραπάνω να ήταν αρκετά για να διώξουν από πάνω του κάθε πιθανότητα να πάρει το Νόμπελ… Εκτός και αν το «Ταχυδρομείο», θεωρήθηκε πολύ «καθημερινό» για να θεωρηθεί «αριστούργημα».
- Νίκος Καζαντζάκης
Στα δικά μας… Ο Νίκος Καζαντζάκης με τον “Ζορμπά” του, με την “Ασκητική” του και με τον Καπετάν Μιχάλη του, με το μοναδικό του γλωσσικό του ύφος που ανακάτευε λογοτεχνία, τρόπο ζωής και φιλοσοφία, εξηγώντας τη διαχρονική Ελλάδα παράλληλα με αυτήν της εποχής του, δε θεωρήθηκε αρκετός για να παρασημοφορηθεί από τη Σουηδική Ακαδημία. Ακόμη και να θεωρήθηκε, άλλοι λόγοι που ίσως να προσεγγίζουν την περίπτωση «Μπόρχες», απομάκρυναν το βραβείο Νόμπελ από εκείνον.
Φωτό από: Wikipedia
