Το «Αμπαλί» είναι ένα παραδοσιακό παιχνίδι με μπάλες, που παίζεται από τα χρόνια της Ενετοκρατίας στην Λευκάδα. Είναι αντρικό παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στα λαϊκά στρώματα της πόλης.
Η ιστορία του «Αμπαλί»
Το «Αμπαλί» ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια των παιχνιδιών boules, τα οποία παίζονται με μεγάλες και βαριές μπάλες, οι οποίες πρέπει να πλησιάσουν όσο πιο κοντά γίνεται σε μια πιο μικρή μπάλα-στόχο.
Τα παιχνίδια με μπίλιες και μπάλες έχουν ιστορία που φτάνει στην αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες, από τον 6π.Χ. αιώνα, έπαιζαν διάφορα παιχνίδια «σφαιρισμού», σε ένα από τα οποία, αρχικά πετούσαν νομίσματα, στη συνέχεια επίπεδες πέτρες και αργότερα πέτρινους βόλους και κέρδιζε αυτός που θα τις πετούσε μακρύτερα.
Αργότερα, οι Ρωμαίοι αντικατέστησαν τους πέτρινους βόλους με ξύλινες μπάλες και πρόσθεσαν μια επιπλέον σφαίρα-στόχο.
Έτσι, γεννήθηκαν τα σύγχρονα παιχνίδια Boules. Το πιο δημοφιλές παιχνίδι με μπάλες στον κόσμο είναι το Γαλλικό Πετάνκ (Petanque) ή Εδαφοσφαίριση.
«Αμπαλί»
Το «Αμπαλί» παίζεται με ξύλινες, πλακουτσωτές μπάλες από πουρνάρι, τις «ροτέλες», που ζυγίζουν 2-3 κιλά η κάθε μία. Οι μπάλες δεν είναι ολοστρόγγυλες, αλλά λίγο ελλειπτικές και μάλιστα έχουν και μια μικρή μύτη για «τιμόνι». Εκτός από τις «ροτέλες», υπάρχει και μια μικρή μπάλα, το «αμπαλί», το οποίο αποτελεί τη μπάλα-στόχο.
Η διαδικασία είναι σχετικά απλή. Οι παίκτες χωρίζονται σε 2 ομάδες. Η μία ομάδα ρίχνει μακριά το «αμπαλί» και όλοι προσπαθούν να ρίξουν τις μπάλες τους και να πλησιάσουν όσο πιο κοντά μπορούν στο «αμπαλί». Αυτός που φτάνει πιο κοντά παίρνει τους πόντους και η παρτίδα τελειώνει στους 11 πόντους. Η διαδικασία φαίνεται απλή, αλλά οι στρατηγικές είναι πολλές. Μπορείς, για παράδειγμα, να χτυπήσεις τη μπάλα του αντιπάλου, ώστε να την απομακρύνεις από το «αμπαλί». Ή να χτυπήσεις το «αμπαλί» και να το απομακρύνεις από τις μπάλες του αντιπάλου. Οι επιλογές είναι πολλές.
Το παιχνίδι παίζεται σε ανοιχτό γήπεδο στρωμένο με αργιλόχωμα, με τις άκρες του γηπέδου να έχουν μια ελαφριά κλήση προς το κέντρο. Γύρω από το γήπεδο υπάρχουν παγκάκια και καθίσματα για να απολαμβάνουν παίκτες και θεατές δροσιστικά αναψυκτικά και ποτά, και να λένε τα αστεία τους.
Το «αμπαλί» είναι ένα κοινωνικό παιχνίδι, για μικρούς και μεγάλους, άντρες και γυναίκες που φέρνει τις κοινωνίες πιο κοντά. Είχε σταματήσει να παίζεται στις αρχές της δεκαετίας του ’80, σήμερα όμως γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια αναβίωσης, ειδικά στη Λευκάδα και την Πρέβεζα.
Πετάνκ (Petanque)
Το Γαλλικό Πετάνκ (Petanque) ή Εδαφοσφαίριση είναι το πιο διαδεδομένο παιχνίδι με μπάλες. Είναι αναγνωρισμένο από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, έχει Παγκόσμια Ομοσπονδία και πολλές χιλιάδες ενεργούς αθλητές και σωματεία σε όλο τον κόσμο.
Η σύγχρονη μορφή του παιχνιδιού ξεκίνησε στη Γαλλική Προβηγκία στις αρχές του 20ου αιώνα και στην τοπική διάλεκτο petanque σημαίνει «πόδια σταθερά».
Αντίθετα με το «Αμπαλί», το Πετάνκ παίζεται με μεταλλικές μπάλες από μασίφ ατσάλι, που έχουν διάμετρο 70,5 – 80 χιλιοστά και βάρος 650 – 800 γραμμάρια.
Ο παίκτης μπαίνει σε ένα μικρό κύκλο και ρίχνει τη μπάλα του για να πάει κοντά στη μικρή μπάλα-στόχο, το κοσονέ.
Φωτό από: My Lefkada
