ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΣΧΕΣΕΙΣ

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου: η καθοριστική στιγμή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Post by: 21/03/2024 0 comments
  • Η σημασία της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου.
  • Η εκστρατεία του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο.
  • Ο ρόλος των μεγάλων δυνάμεων και η συνθήκη του Λονδίνου
  • Οι αποφάσεις του Κόδριγκτον και η ναυμαχία στον κόλπο του Ναβαρίνου
  • Η νίκη των συμμάχων και ο αντίκτυπος της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου

 

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου είναι μια από τις πιο σημαντικές ναυμαχίες στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας και καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την έκβαση της Ελληνικής Επανάστασης.

Η ναυμαχία έγινε τον Οκτώβριο του 1827, στον κόλπο του Ναβαρίνου ή Ναυαρίνου (σημερινή Πύλος) της Μεσσηνίας, ανάμεσα στον συμμαχικό στόλο της Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, υπό τη διοίκηση του Άγγλου αντιναυάρχου Έντουαρντ Κόδριγκτον, και τον Τουρκοαιγυπτιακό στόλο.

Είχαν ήδη περάσει 6 χρόνια από την έναρξη της Επανάσταση και οι Έλληνες είχαν φτάσει στα όρια της αντοχής τους. Τα εκπαιδευμένα στρατεύματα του Ιμπραήμ που είχαν αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο από το 1825 και οι διαρκείς εμφύλιες συγκρούσεις των Ελλήνων για την εξουσία, κόντευαν να οδηγήσουν την επανάσταση σε κατάρρευση.

Το κλίμα στην Ευρώπη.

Οι Έλληνες ζητούσαν βοήθεια από τη βρετανική κυβέρνηση, ενώ οι υπόλοιπες μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις έμεναν αμέτοχες ή κρατούσαν εχθρική στάση απέναντι στην Ελλάδα.

Η αλλαγή του ευρωπαϊκού κλίματος υπέρ της Ελλάδας ξεκίνησε όταν πέθανε ο Τσάρος της Ρωσίας Αλέξανδρος A’ και τον διαδέχτηκε ο αδελφός του, Νικόλαος Α’, ο οποίος ήθελε να επιβληθεί ως δύναμη απέναντι στους Τούρκους και να προστατεύσει τους ορθόδοξους Έλληνες.

Η Συνθήκη του Λονδίνου.

Επιπλέον, ο νέος Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας, Γεώργιος Κάνινγκ, άλλαξε την εξωτερική πολιτική της Αγγλίας ακολουθώντας πιο φιλελεύθερες ιδέες και, έτσι, στις 6 Ιουλίου 1827, υπογράφτηκε η Σύμβασης του Λονδίνου μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, που καθόριζε την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Σύμφωνα με τη συνθήκη, ιδρυόταν ελληνικό κράτος υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου, με σύνορα τον Αμβρακικό και τον Παγασητικό Κόλπο. Εάν οι δύο εμπόλεμοι δεν δέχονταν τους όρους της σύμβασης, θα γινόταν «ειρηνική» επέμβαση από τις μεγάλες δυνάμεις.

Οι Έλληνες δέχθηκαν αμέσως τη συνθήκη, ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β’, όμως, αρνήθηκε κάθε διαπραγμάτευση, αφήνοντας τον Ιμπραήμ να καταστρέφει χωριά και καλλιέργειες στην Πελοπόννησο και να πουλάει τους Έλληνες στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου.

Αυτό οδήγησε στην κάθοδο των συμμαχικών στόλων στην Ελλάδα και η σύγκρουση με τον Τουρκοαιγυπτιακό στόλο έμοιαζε πλέον αναπόφευκτη.

Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος αποτελούνταν συνολικά από 89 πολεμικά σκάφη και 41 μεταγωγικά, ενώ ο συμμαχικός στόλος αποτελούνταν από 12 βρετανικά πολεμικά πλοία, 7 γαλλικά και 8 ρώσικα.

Διοικητής του αγγλικού στόλου ήταν ο αντιναύαρχος Έντουαρντ Κόδριγκτον, του γαλλικού ο υποναύαρχος Δεριγνί (Ανρί ντε Ρινύ) και του ρωσικού ο, ολλανδικής καταγωγής, υποναύαρχος Χέυδεν (Λόγκιν Πετρόβιτς Χέιντεν). Επικεφαλής όλων ήταν ο Κόδριγκτον, μια ευνοϊκή επιλογή για μας, αφού ήταν ένας έμπειρος, θαρραλέος και ριψοκίνδυνος διοικητής και όχι ένας χαλαρός διπλωμάτης που επιζητούσε μια ειρηνική επίλυση της κατάστασης.

Η Ναυμαχία στον κόλπο του Ναβαρίνου.

Στις 3 Οκτωβρίου 1827, ο συμμαχικός στόλος αγκυροβόλησε στο νησάκι Σφακτηρία, στη είσοδο του κόλπου του Ναβαρίνου, μέσα στον οποίο είχε αγκυροβολήσει ο Τουρκοαιγυπτιακός στόλος.

Οι 3 ναύαρχοι έκριναν ότι δεν πρέπει να παραμείνουν αμέτοχοι απέναντι στις βιαιοπραγίες των Οθωμανών. Έτσι, συμφώνησαν ότι ο Ιμπραήμ παραβιάζει τις συμφωνίες και απαίτησαν να αποσύρει τα πλοία του προς Αίγυπτο ή Κωνσταντινούπολη, αλλιώς θα του επιτεθούν.

Ο συμμαχικός στόλος μπήκε στον κόλπο του Ναβαρίνου στις 8 Οκτωβρίου (20 με το νέο ημερολόγιο) και άρχισε να παίρνει θέσεις μάχης. Ο Κόδριγκτον, πάνω στη ναυαρχίδα του «Asia», έλαβε το μήνυμα από τους Τούρκους ότι «ο Ιμπραήμ δεν είχε δώσει την άδεια για να εισέλθει ο συμμαχικός στόλος στο λιμάνι», στο οποίο απάντησε ότι «δεν ήλθε για να λάβει διαταγές αλλά για να δώσει» και ότι «αν ριχτεί πυροβολισμός κατά του συμμαχικού στόλου, θα καταστρέψει τον τουρκικό, και ότι δεν θα λυπηθεί αν του δοθεί αυτή η ευκαιρία.»

Οι δύο στόλοι ήταν σε κατάσταση επιφυλακής και η ατμόσφαιρα τεταμένη. Όταν ένα τουρκικό πυρπολικό, πλησίασε πολύ κοντά στη φρεγάτα «Darmouth», ο κυβερνήτης της έστειλε μια λέμβο για να του ζητήσει να απομακρυνθεί. Οι Τούρκοι, όμως, σκότωσαν τον κυβερνήτη της λέμβου, υποπλοίαρχο Φίτσροϊ, καθώς και μερικούς άνδρες από το πλήρωμα, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν μικρής κλίμακας εχθροπραξίες.

Ο Κόδριγκτον αμέσως έστειλε αντιπροσωπεία στους Τουρκοαιγύπτιους για να τους μεταφέρει ότι δεν θέλουν να συγκρουστούν μαζί τους, αλλά να τους αναγκάσουν να επιστρέψουν στην Τουρκία και την Αίγυπτο.

Οι Τουρκοαιγύπτιοι, όμως, που πίστευαν ότι είχαν την αριθμητική υπεροχή και θα νικούσαν εύκολα, σκότωσαν χωρίς λόγο τον Έλληνα πλοηγό του Κόδριγκτον, Πέτρο Μικέλη, που ήταν μέλος της αποστολής και, πιθανώς, ο μοναδικός Έλληνας που συμμετείχε στη Ναυμαχία, και έβαλαν κατά του «Asia».

Η αγγλική ναυαρχίδα ανταπέδωσε τα πυρά με αποτέλεσμα τη βύθιση της αιγυπτιακής ναυαρχίδας.  Η ναυμαχία φούντωσε, με τα πλοία να είναι τόσο κοντά που έμπλεκαν τα ξάρτια τους και τα πληρώματα να μάχονται με όπλα. Η ατμόσφαιρα ήταν εφιαλτική. Τα πλοία έβαλαν με τα κανόνια τους ενώ ήταν αγκυροβολημένα. Οι Τουρκοαιγύπτιοι είχαν και τη βοήθεια των κάστρων στην είσοδο του λιμανιού, του Παλαιοκάστρου και του Νεοκάστρου, που με τα κανόνια τους, βοηθούσαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο. Η ναυμαχία ήταν αμφίρροπη, μέχρι τις 3 το απόγευμα, όταν μπήκε στη μάχη και ο ρωσικός στόλος.  Μέχρι τις 6 το απόγευμα η μάχη είχε κριθεί. Τα περισσότερα πλοία του τουρκοαιγυπτιακού στόλου είχαν καταστραφεί ή παραδοθεί. Από τα 89 πλοία του τουρκοαιγυπτιακού στόλου τα 60 είχαν βυθιστεί ή καταστραφεί, 15 είχαν ριχθεί στα αβαθή του Κόλπου του Ναβαρίνου έχοντας υποστεί μεγάλες ζημιές και μόλις 14, υπό τον Ιμπραήμ, έφυγαν αλώβητα και έφτασαν μετά από 2 μήνες στην Αλεξάνδρεια. Οι απώλειες των Οθωμανών ξεπέρασαν τις 6.000, ενώ μόνο πάνω στην τουρκική και αιγυπτιακή ναυαρχίδα οι νεκροί και οι τραυματίες ήταν περίπου 1.000. Από τη πλευρά των συμμάχων οι νεκροί και τραυματίες ήταν 654 άνδρες, εκ των οποίων 272 Βρετανοί, 184 Γάλλοι και 198 Ρώσοι, αλλά από τα πλοία δεν είχε βυθιστεί κανένα.

Ο απόηχος της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου.

Μετά τη ναυμαχία στο Ναβαρίνο, το κλίμα στην Ελλάδα ήταν πανηγυρικό! Η ημέρα της λευτεριάς πλησίαζε. Στην Ευρώπη, επίσης, υπήρχε ένα αίσθημα ικανοποίησης, για την τεράστια επιτυχία των ναυτικών τους δυνάμεων.

Όμως, παρόλα αυτά, η ναυμαχία του Ναβαρίνου θεωρήθηκε ένα «απρόοπτο» γεγονός και, μάλιστα, οι Βρετανοί πολιτικοί θεώρησαν ότι η απόφαση του Κόδριγκτον ήταν βιαστική, άχρηστη, αντι-πολιτική, και εκτίμησαν ότι επεκτείνει την ισχύ της Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη. Το 1828, ο Κόδριγκτον απηλλάγη από τα καθήκοντά του με το αιτιολογικό ότι επέτρεψε τη μεταφορά Ελλήνων σκλάβων από την Πελοπόννησο προς την Αλεξάνδρεια μέσα στα πλοία του Ιμπραήμ που αποχωρούσαν.

Μπορεί η νίκη των συμμάχων στο Ναβαρίνο να μην σήμανε αυτόματα την ανεξαρτησία της Ελλάδας, όμως Τούρκοι και Αιγύπτιοι είχαν δεχθεί σοβαρότατο πλήγμα. Η καταστροφή του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου έδωσε ανάσα στην Ελληνική Επανάσταση και εξασφάλισε τη δέσμευση της Ευρώπης για την δημιουργία του Ελληνικού Κράτους.

Η ιστοσελίδα έχει πληροφοριακό χαρακτήρα. Διαβάστε τους όρους χρήσης
Show Buttons
Hide Buttons