Οι χαρισματικές γυναίκες υποφέρουν μερικές φορές περισσότερο στην κοινωνία, παρά το γεγονός ότι είναι χαρισματικές. Είναι σαν το καλύτερο χαρακτηριστικό τους να γίνεται ο μεγαλύτερος και χειρότερος εχθρός τους. Το ερώτημα όμως είναι: πρέπει να είναι έτσι;
Τα σημάδια μιας χαρισματικής γυναίκας.
- Κάνει σύνθετες και βαθιές σκέψεις και νιώθει έντονα συναισθήματα.
- Έχει την επιθυμία να μαθαίνει και να αναπτύσσεται, έχει πάθος για γνώση και αγάπη για νές ιδέες.
- Αναζητά με ζήλο μοτίβα, λογική και νόημα σε όλα τα πράγματα.
- Είναι ανεξάρτητη στοχαστής από νεαρή ηλικία. Αναπτύσσει το δικό της σύνολο αξιών αντί να βασίζεται σε μια εξωτερική δομή.
- Έχει υψηλές ηθικές αξίες.
- Αμφισβητεί την εξουσία και μερικές φορές αισθάνεται θλίψη και απογοήτευση για τα κακώς κείμενα του κόσμου.
- Χρησιμοποιεί τα βαθιά συναισθήματά της και τις διανοητικές της ικανότητες για να δημιουργήσει τέχνη και να δώσει νόημα στον κόσμο.
- Είναι ταυτόχρονα το γιν και το γιανγκ. Είναι υπομονετική, ανεξάρτητη, συνεργάσιμη, περιπετειώδης, αξιόπιστη, θαρραλέα και τρυφερή.
- Αναλαμβάνει δράση αλλά ταυτόχρονα έχει μια γενναιόδωρη καρδιά.
Οι χαρισματικοί άνθρωποι έχουν χαρακτηριστικά που τους κάνουν να ξεχωρίζουν, και αυτά μπορεί να μη συνδέονται με τη διανοητική ευφυία, το IQ ή τη συμβατική ιδέα της δημιουργικότητας και της επιτυχίας. Το να έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά σημαίνει ότι νιώθουν μια βαθιά αίσθηση διαφορετικότητας και απομόνωσης από νεαρή ηλικία, και πολλοί από αυτούς έχουν παρεξηγηθεί. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις χαρισματικές γυναίκες, καθώς πολλές από αυτές δεν ταιριάζουν στα στερεότυπα και τις προσδοκίες της κοινωνίας.
Τι συνέβη στα χαρισματικά κορίτσια;
Οι ανασφάλειες στις ταλαντούχες γυναίκες μπορούν να βρεθούν σε όλα τις ηλικίες (Reis 1998). Πολυάριθμες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι καθώς τα κορίτσια μεγαλώνουν, η αυτοεκτίμησή τους μειώνεται:
Τα κορίτσια που είναι μόλις 6-8 ετών στερούνται αυτοπεποίθησης και περιμένουν να αποτύχουν σε σύγκριση με τα αγόρια της ίδιας ηλικίας (Bardwick, 1972).
Τα περισσότερα κορίτσια παραμένουν ενθουσιώδη και διεκδικητικά στις ηλικίες 8 και 9, αλλά χάνουν την εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους στις ηλικίες 13 και 14 και βγαίνουν από το λύκειο με μετρήσιμους μειωμένους στόχους.
Η μείωση της αυτοεκτίμησης των κοριτσιών είναι τριπλάσια σε σχέση με τα αγόρια (AAUW, 1991).
Το ίδιο συμβαίνει και στα χρόνια του κολεγίου: Γυναίκες απόφοιτοι που φοιτούσαν σε σχολείο για χαρισματικούς μαθητές δεν πίστευαν στην ανώτερη νοημοσύνη τους (Walker, Reis, & Leonard, 1992). Μια μελέτη διαπίστωσε ότι καθώς οι γυναίκες απόφοιτοι μεγάλωναν, έδειχναν περισσότερες αμφιβολίες για τις ικανότητές τους, παρά το γεγονός ότι λάμβαναν υψηλότερους βαθμούς σε όλη τη διάρκεια του κολεγίου (Arnold, 1995).
Στον εργασιακό χώρο, σε σύγκριση με τους άνδρες συναδέλφους τους, οι χαρισματικές γυναίκες εκφράζουν περισσότερες αμφιβολίες για τις ικανότητές τους, συγκρίνουν και επικρίνουν περισσότερο τον εαυτό τους.
Εξωτερικά εμπόδια για τις χαρισματικές γυναίκες.
Τα εμπόδια που συναντούν οι γυναίκες και που τους δυσκολεύουν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους είναι τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά – κοινωνικά και ψυχολογικά. Οι κοινωνικοί παράγοντες περιλαμβάνουν συνειδητές και ασυνείδητες διακρίσεις, σεξισμό, έλλειψη δομικής υποστήριξης και πόρων. Αν και η εικόνα έχει αλλάξει τρομερά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, πολλοί από αυτούς τους παράγοντες εξακολουθούν να υφίστανται.
Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το χάσμα μεταξύ των φύλων το 2016, καθώς επίσης στην υγεία, την εκπαίδευση, τις οικονομικές ευκαιρίες και την πολιτική έχει μειωθεί μόνο κατά 4% τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι γυναίκες σε όλο τον κόσμο κερδίζουν κατά μέσο όρο λίγο περισσότερο από το μισό από αυτό που κερδίζουν οι άνδρες, παρά το γεγονός ότι εργάζονται περισσότερες ώρες.
Μόνο τέσσερις χώρες στον κόσμο έχουν ίσο αριθμό ανδρών και γυναικών νομοθετών, ανώτερων αξιωματούχων και διευθυντών, παρά το γεγονός ότι σε 95 χώρες υπάρχουν πλέον ισάριθμες -αν όχι περισσότερες- γυναίκες με πανεπιστημιακή εκπαίδευση.
Η πραγματικότητα είναι ότι από νεαρή ηλικία, οι χαρισματικές γυναίκες αντιμετωπίζουν συγκρούσεις μεταξύ των δικών τους ικανοτήτων, της ορμής και των φιλοδοξιών τους και των στερεοτύπων και της κοινωνικής δομής του κόσμου:
Μελέτες διαπίστωσαν ότι το περιεχόμενο και η επίπλωση των δωματίων των κοριτσιών και των αγοριών διαφέρουν δραστικά, με τα δωμάτια των κοριτσιών να έχουν περισσότερες κούκλες και κουκλόσπιτα και τα δωμάτια των αγοριών περισσότερα εκπαιδευτικά και καλλιτεχνικά υλικά και μηχανές (Rheingold & Cook, 1975- Pomerleau, Bolduc, & Malcuit, 1990).
Περαιτέρω μελέτες έδειξαν ότι τα στερεότυπα φύλου στα παιχνίδια συμβάλλουν σε χαμηλότερες βαθμολογίες μαθηματικών και φυσικών επιστημών για τα έφηβα κορίτσια στα τεστ επίδοσης (Yee & Eccles, 1988- Lummis & Stevenson, 1990- Olszewski-Kubilius, Kulieke, Shaw, Willis, & Krasney, 1990).
Μέχρι σήμερα, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η παιδική λογοτεχνία, οι τηλεοπτικές εκπομπές, το εκπαιδευτικό υλικό παρουσιάζουν περισσότερους άνδρες από ό,τι γυναίκες (Sadker & Sadker, 1994- Reis, 1998), και όταν παρουσιάζονται γυναίκες, τονίζεται η εμφάνισή τους και όχι τα ταλέντα, ο χαρακτήρας ή το σύστημα αξιών τους.
Οι γονείς θέλουν οι κόρες τους να δείχνουν «κατάλληλες» και μάλιστα με σεμνές συμπεριφορές. Πολλοί περιμένουν από τις κόρες τους να είναι ευγενικές, καλομαθημένες και συμπαθείς (Reis, 1998).
Μέσα στην οικογένεια, το κορίτσι προσδιορίζεται ως «η ευαίσθητη» σε αντίθεση με ένα (αγόρι) αδελφό, ο οποίος συχνά είναι «ο έξυπνος» (Barbara Kerr).
Όταν ένας άνδρας είναι ανύπαντρος, ονομάζεται εργένης. Αν μια γυναίκα είναι ανύπαντρη, αποκαλείται γεροντοκόρη. Υπάρχει κάτι σε μια επιτυχημένη, ανύπαντρη γυναίκα που αποτελεί απειλή για την πατριαρχική τάξη της κοινωνίας μας (Marianne Williamson).
Ψυχολογικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι χαρισματικές γυναίκες.
Η εξωτερική ανισότητα έχει εσωτερική επίδραση, διαμορφώνοντας τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και βλέπουμε τον εαυτό μας σε σχέση με τη δύναμή μας. Με όλα τα έμφυλα στερεότυπα και τον κρυφό σεξισμό, πολλές γυναίκες έχουν εσωτερικεύσει αυτές τις καταπιεστικές αξίες.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, συμπεριφορές όπως η ικανοποίηση των ανθρώπων, η αποφυγή συγκρούσεων, η απόκρυψη και η συρρίκνωση. Ένα ουσιαστικό βήμα στην πορεία προς την επίτευξη της πλήρους δύναμής σου είναι να συνειδητοποιήσεις αυτά τα ψυχολογικά μπλοκαρίσματα και να τα επεξεργαστείς.
- Το σύνδρομο του απατεώνα.
Το σύνδρομο του απατεώνα ορίζεται ως η τάση να αμφισβητεί και να απαξιώνει κανείς τις ικανότητες και τα επιτεύγματά του (Bell, 1990) και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο μεταξύ των χαρισματικών γυναικών. Η μελέτη σχετικά με το σύνδρομο του απατεώνα ξεκίνησε το 1978, όταν οι ερευνητές Clance και Imes παρατήρησαν ότι οι γυναίκες με αξιοσημείωτα επιτεύγματα τείνουν επίσης να έχουν υψηλά επίπεδα αυτοαμφισβήτησης και δεν είναι σε θέση να εσωτερικεύσουν την επιτυχία τους. Αντί να γιορτάζουν τα επιτεύγματά τους, έχουν την αίσθηση ότι είναι αποτυχημένες και απατεώνισσες.
- Το σύνδρομο του φόβου της επιτυχίας.
Χωρίς να το συνειδητοποιούν, πολλές γυναίκες έχουν το φόβο της επιτυχίας. Είτε από τη φύση τους είτε από την ανατροφή τους, τείνουν να εκτιμούν τις σχέσεις και να λαμβάνουν υπόψη τις προοπτικές των άλλων. Πολλές, βλέπουν το να αποκαλούνται «ταλαντούχες» ως ένα δυσάρεστο βάρος, καθώς ενισχύει το φόβο ότι δεν ανήκουν κάπου ή ότι προσβάλλουν τους άλλους.
Η τάση να κρύβονται τα χαρισματικά κορίτσια συναντάται από νωρίς στη ζωή τους: Μελέτη του 1987 διαπίστωσε ότι σε σύγκριση με το 15% των αγοριών που το κάνουν αυτό, το 65% των κοριτσιών κρύβουν συστηματικά τις ικανότητές τους στο σχολείο, καθώς δεν θέλουν να θεωρηθούν διαφορετικές από τους συνομήλικους τους (Reis 1998).
- Ευαισθησία στην κοινωνική δυναμική.
Ο φόβος της επιτυχίας αναδεικνύεται από την ικανότητα της ευαίσθητης γυναίκας να αντιλαμβάνεται τα πιο ανεπαίσθητα συνθήματα σε κάθε κοινωνική κατάσταση. Καθώς είναι οξυδερκής, μπορεί να δει και να νιώσει ξεκάθαρα την κοινωνική δυναμική των ανταγωνιστικών καταστάσεων πολύ νωρίτερα από ό,τι ο μέσος όρος των κοριτσιών.
Πολλές χαρισματικές γυναίκες είναι συνεχώς αποδέκτες τοξικών φθόνων -τόσο από τους άνδρες όσο και, δυστυχώς, από τις περισσότερες γυναίκες. Στους χώρους εργασίας, οι κοινωνικές αντιδράσεις απέναντι στις γυναίκες που ξεχωρίζουν είναι συχνά υποτιμητικές και εχθρικές. Προκειμένου να επιβιώσουν κοινωνικά, κρύβουν τις ικανότητές τους για να μη θεωρηθούν απειλή για τους άλλους.
- Πιστεύοντας ότι μπορούν να είναι μόνο το ένα αλλά όχι και τα δύο.
Ιστορικά, στις γυναίκες έχει δοθεί ο ρόλος της τροφού, της οποίας το κύριο καθήκον είναι να είναι νοικοκυρά και να χτίζει σχέσεις. Σύμφωνα με την ερευνήτρια Gilligan (1982), η αίσθηση ακεραιότητας πολλών γυναικών είναι συνυφασμένη με «μια ηθική της φροντίδας», που σημαίνει ότι ορίζουν τον εαυτό τους σε ένα πλαίσιο ανθρώπινων σχέσεων και κρίνουν τον εαυτό τους με βάση την ικανότητά τους να φροντίζουν τους άλλους.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια χαρισματική γυναίκα.
Τα παραπάνω ψυχολογικά εμπόδια επιδεινώνονται με τις προκλήσεις που ενυπάρχουν στην πορεία του να είσαι χαρισματικός και με έντονη προσωπικότητα. Οι χαρισματικές γυναίκες αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα συμπλέγματα και ζητήματα στην πορεία τους:
- Αναγνώριση και εργασία με την πολυδυναμία. Πολυδυναμικές είναι εκείνες που έχουν πολλαπλά ενδιαφέροντα, επιδιώξεις και ικανότητες στη ζωή. Μπορεί να είναι εξίσου ταλαντούχες σε πολλούς διαφορετικούς θεματικούς τομείς ή να έχουν πολλαπλές επαγγελματικές φιλοδοξίες ή επιτεύγματα.
- Η αγωνία και η ανησυχία που προκαλείται από τη διαπίστωση του χάσματος μεταξύ του πού βρίσκεται και του πού θέλει να βρίσκεται, μεταξύ των σημερινών δυσχερειών και του οράματός της.
- Να βρει τον κατάλληλο μέντορα: Λόγω του υψηλού επιπέδου έντασης και ευαισθησίας, μπορεί να έχει παρεξηγηθεί ή να έχει κάνει λάθος διάγνωση από δασκάλους, θεραπευτές ή άλλα πρόσωπα εξουσίας, που δεν έχουν γνώση της μοναδικής και πολύπλοκης φύσης της.
- Διαχείριση των ενεργειακών επιπέδων, διοχέτευση και εστίαση της συναισθηματικής, διανοητικής και σωματικής έντασης. Επίτευξη της «κατάστασης ροής» προκειμένου να μεγιστοποιήσει την παραγωγικότητα.
- Θεραπεία από το αναπτυξιακό τραύμα που προέρχεται από το να είσαι διαφορετικός ενώ μεγαλώνεις, και τη μοναξιά του να μην αισθάνεσαι ποτέ ότι ανήκεις κάπου.
- Διαχείριση των προσδοκιών από τους άλλους, συνεισφορά στον κόσμο χωρίς να τον εκμεταλλεύονται. Θέτοντας υγιή όρια στο σπίτι και στη δουλειά.
- Εξουδετέρωση του τοξικού φθόνου, της δυσαρέσκειας και των επιθέσεων από τους άλλους. Όχι μόνο οι συνάδελφοι, αλλά και τα αφεντικά, οι διευθυντές και οι προϊστάμενοί μπορεί να αισθάνονται ότι απειλούνται από μια χαρισματική γυναίκα. Μπορεί επίσης να έχει πρωτότυπες προσεγγίσεις σε πράγματα που οι άλλοι δεν είναι έτοιμοι να ακούσουν ή να εργαστούν για αυτά, προσελκύοντας έτσι την απόρριψη και τη δυσαρέσκεια.
Ο κόσμος χρειάζεται τις χαρισματικές γυναίκες.
Ο κόσμος χρειάζεται απεγνωσμένα τις χαρισματικές γυναίκες να βγουν μπροστά. Το ότι κάποιος είναι ταλαντούχος δεν σημαίνει αυτομάτως ότι είναι αλαζόνας. Απλώς διαφορετικός.
Δεν είναι ούτε θετικό ούτε αρνητικό, και δεν κάνει τη ζωή πιο εύκολη από τους άλλους. Εξάλλου, όταν δίνονται οι ικανότητες, δίνεται και η ευθύνη να τις εκδηλώσει κανείς.
Οι επιφανείς γυναίκες είχαν μια αίσθηση ατομικότητας στον τρόπο ζωής τους. Επέλεγαν συντρόφους που εκτιμούσαν τους στόχους τους και τις έβλεπαν ως ισότιμες. Συνδυάζουν την καριέρα και την οικογένειά τους -αν θέλουν, συμβατική ή μη- με δημιουργικούς τρόπους. Όλες τους ερωτεύτηκαν μια ιδέα.
Φωτό από: Roksolana Zasiadko / Unsplash
