Πολλές από τις παρακάτω εκφράσεις τις χρησιμοποιούμε καθημερινά. Ξέρουμε όμως από πού προέρχονται;
- Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
Σημασία: Τα δύσκολα έρχονται μετά.
Οι Ενετοί είχαν κατασκευάσει ξύλινα πλοία με σχήμα αχλαδιού για να μεταφέρουν το στρατό τους. Στο πίσω μέρος είχαν ένα καραβάκι που μετέφερε τα πολεμοφόδια. Έτσι, όταν τους έβλεπαν οι Έλληνες από μακριά να πλησιάζουν, έλεγαν “πίσω έχει η αχλάδα την ουρά” για να κάνουν γνωστό ότι πλησιάζει το πλοίο σε σχήμα αχλαδιού των Ενετών με το καραβάκι από πίσω σαν ουρά.
- Αλά μπουρνέζικα.
Σημασία: ακαταλαβίστικα.
Όλοι νομίζουμε ότι είναι “αλαμπουρνέζικα” αλλά πρόκειται για δύο λέξεις. Πρόκειται για τη γλώσσα της αιγυπτιακής φυλής Μπουρνού, που την έφεραν Αιγύπτιοι στρατιώτες του Ιμπραήμ στην Ελλάδα το 1821. Λόγω της δυσκολίας της γλώσσας, όταν κάτι μας φαίνεται ακατανόητο λέμε είναι “Αλά μπουρνέζικα”.
- Σαρδάμ.
Σημασία: Αναγραμματισμός λέξεων.
Πρόκειται για αναγραμματισμό του ονόματος του σκηνοθέτη και ηθοποιού Αχιλλέα Μαδρά. Ο ίδιος δημιούργησε τη λέξη αυτή σατιρίζοντας τη συνήθειά του να μπερδεύει τις λέξεις.
- Έβγαλα την μπέμπελη.
Σημασία: Έσκασα από τη ζέστη.
Η έκφραση έχει βγει από τη συνήθεια των γιατρών τα παλιά χρόνια να συμβουλεύουν όσους είχαν ιλαρά (μπέμπελη), να φορούν πολλά ρούχα ώστε να ζεσταθούν, να ιδρώσουν και να “πετάξουν” την ιλαρά από πάνω τους.
- Μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δώστε.
Σημασία: Χρησιμοποιείται για καταστάσεις που δεν υπάρχει κανένας έλεγχος.
Οι Φράγκοι είχαν υποδουλώσει τους Έλληνες και τους αφαίμαζαν οικονομικά. Για αυτό οι Έλληνες τους φώναζαν σκύλους. Κάποια στιγμή κάποιοι Φράγκοι στρατιώτες πήγαν να κοροϊδέψουν έναν Έλληνα, λέγοντάς του να αλέσει όλο το σιτάρι τους και θα του πλήρωναν τα αλεστικά. Εκείνος κατάλαβε ότι θα το έκλεβαν το αλεύρι και τους είπε να τον βοηθήσουν λέγοντας “Μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δώστε”. Δηλαδή αλέστε και μην πληρώσετε. Τους κλείδωσε όμως στο μύλο και τους έκαψε.
- Του έψησε το ψάρι στα χείλη.
Σημασία: Τον βασάνισε.
Στο Βυζάντιο η νηστεία ήταν πολύ σημαντική τη Σαρακοστή. Κάποια στιγμή όμως έπιασαν ένα μοναχό να τηγανίζει ψάρια κρυφά. Η τιμωρία του ήταν να γεμίσουν το στόμα του κάρβουνα και να ψήσουν πάνω στα χείλη του ψάρι.
- Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.
Σημασία: Χρησιμοποιείται για μια κατάσταση που φαινομενικά άλλαξε αλλά στην ουσία δεν έχει αλλάξει τίποτα.
Ο Μανωλιός ήταν Αθηναίος στα χρόνια του Όθωνα. Φορούσε συνεχώς κουρελιασμένα ρούχα και πίστευε πως ήταν φιλόσοφος. Κάποια στιγμή ζήτησε από τον Ιωάννη Κωλέττη να βγάλει λόγο στη Βουλή. Τότε εκείνος του είπε ότι αν αλλάξει ρούχα θα του κάνει τη χάρη. Την επόμενη εμφανίστηκε ο Μανωλιός φορώντας τα ρούχα του ανάποδα, αντί να βάλει άλλα.
- Κατά φωνή κι ο γάιδαρος.
Σημασία: Το λέμε όταν εμφανίζεται κάποιος αναπάντεχα.
Οι αρχαίοι θεωρούσαν ιερό ζώο το γάιδαρο. Μάλιστα πίστευαν πως η φωνή του πριν από μάχη ήταν οιωνός των θεών για νίκη. Ο Φωκίων ήταν έτοιμος να αναβάλει τη μάχη εναντίων των Μακεδόνων καθώς δεν είχε λάβει ακόμα των οιωνό ότι θα κερδίσει. Τη στιγμή που ήταν έτοιμος να δώσει την εντολή αναβολής, γκάριξε ένας γάιδαρος, το θεώρησε μήνυμα από τους θεούς, προχώρησε στη μάχη και κέρδισε.
Φωτό από: aromalefkadas