O Άγιος Ανδρέας ήταν αδελφός του Σίμωνα Πέτρου. Και οι δύο ήταν μαθητές του Ιησού. Το όνομα του είναι ελληνικό και καταγόταν από την πόλη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας. Οι γονείς του ονομάζονταν Ιωνάς και Ιωάννα. Με τον αδελφό του, Σίμωνα Πέτρο, ήταν ψαράδες στη λίμνη της Τιβεριάδος.
Η ζωή του.
Ο Ανδρέας μαζί με τον αδελφό του τον Πέτρο ήταν οι πρώτοι που ακολούθησαν τον Χριστό. Έτσι, ο Ανδρέας αποκαλείται και «Πρωτόκλητος». Μετά την Πεντηκοστή και το σχηματισμό της πρώτης Εκκλησίας, με τον αδερφό του Πέτρο και άλλους μαθητές βρέθηκαν στη Σινώπη του Ευξείνου Πόντου, όπου και ξεκίνησαν το έργο τους.
Τελικός σταθμός του, ήταν την Πάτρα. Με ορμητήριο την Πάτρα, ο Ανδρέας κήρυττε σε όλη την Αχαΐα. Εκεί η διδασκαλία του καρποφόρησε και, με τις προσευχές του, θεράπευσε θαυματουργικά πολλούς ασθενείς.
Το σημείο που δίδασκε ο Απόστολος Ανδρέας ήταν η πηγή της θεάς Δήμητρας, στην οποία λειτουργούσε και μαντείο μόνο για αρρώστους. Σύμφωνα με την παράδοση δίπλα σε αυτή την πηγή σταυρώθηκε.
Μαρτύριο.
Η Μαξιμίλλα, σύζυγος του ανθύπατου Αιγεάτου, αφού τη θεράπευσε ο Άγιος από τη βαριά αρρώστια που είχε, πίστεψε στο Χριστό. Το γεγονός αυτό θύμωσε τον ανθύπατο και με την παρότρυνση ειδωλολατρών ιερέων, συνέλαβε τον Ανδρέα και τον οδήγησε στο μαρτύριο με σταυρικό θάνατο. Κοιμήθηκε στις 30 Νοεμβρίου του 60 στην Πάτρα, οπότε και τιμάται η μνήμη του. Το λείψανό του έθαψε με ευλάβεια ο πρώτος επίσκοπος Πατρών Στρατοκλής.
Το Άγιο Λείψανο μεταφέρθηκε στον Ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη, έπειτα στην Ιταλία, για να καταλήξει στις 26 Σεπτεμβρίου του 1964, στην Πάτρα.
Παράδοση.
Η λατρεία του Αγίου Ανδρέα συσχετίστηκε με τη λατρεία της θεάς Δήμητρας με διάφορους τρόπους. Μια λατρευτική πρακτική ήταν η διανυκτέρευση στο ναό και η αναμονή για εμφάνιση του Αγίου σε όνειρο. Πρόκειται για την αρχαία πρακτική της «κατ’ όναρ επιφανείας του θείου», η οποία εφαρμοζόταν και στη λατρεία της Δήμητρας, στην εορτή των Επιφανίων και συνεχίστηκε και στον Χριστιανισμό.
Στη Σκωτία, ο Άγιος Ανδρέας είναι προστάτης Άγιος. Η σημαία τους έφερε τον χιαστό Σταυρό, σύμβολο του μαρτυρίου του Αγίου Ανδρέα, ο οποίος μετά την ένωση της Σκωτίας με την Αγγλία, συμπεριελήφθη στην Αγγλική σημαία.
Γιατί τον ονομάζουν τρυποτηγανά;
Κάποια στιγμή, ο Ιησούς βρισκόταν σε περιοδεία με τους μαθητές του διδάσκοντας. Όταν ήταν στο χωριό του αποστόλου Ανδρέα, πείνασαν και δίψασαν. Στο σπίτι του Ανδρέα όμως, δεν υπάρχει τίποτε άλλο παρά νερό, αλεύρι, λάδι και μέλι. Ο Ανδρέας σκέφτηκε να φτιάξουν τηγανίτες, για να φάνε ο Ιησούς και οι μαθητές του. Έτσι, κάθε χρόνο, τη μέρα της γιορτής του, οι νοικοκυρές φτιάχνουν τηγανίτες και έλεγαν πως όποια νοικοκυρά το αμελήσει, θα της τρυπούσε ο Άγιος το τηγάνι!
Τη μέρα της γιορτής του, επίσης, θεωρείται πως αντρειεύει, δηλαδή δυναμώνει το κρύο.
Θαύματα.
Αναφέρεται ότι από τον τάφο του Αποστόλου Ανδρέα έβγαινε μάννα και λάδι με ευχάριστο άρωμα. Η ποσότητά τους έδειχνε στους κατοίκους αν η συγκομιδή της χρονιάς θα ήταν καλή. Το λάδι αυτό έτρεχε μέχρι το μέσον της εκκλησίας, που είναι μια πρώιμη αναφορά στο μύρο.
Ο Άγιος Ανδρέας είναι ο πολιούχος προστάτης της Πάτρας.
