Πόσες αποφάσεις νομίζεις ότι παίρνεις κατά τη διάρκεια της ημέρας; Οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι είναι χιλιάδες! Μερικές από αυτές τις αποφάσεις είναι “ανώδυνες” για την πορεία της ζωής σου, όπως το τί ρούχα θα φορέσεις, σε ποιο πιάτο θα βάλεις το φαγητό σου, τι κανάλι θα δεις στην τηλεόραση, και κάποιες άλλες αρκετά σοβαρές, όπως αν θα αλλάξεις δουλειά ή θα παντρευτείς.
Μερικές από αυτές τις επιλογές αποδεικνύονται πολύ καλές, ενώ άλλες καταλήγουν να μην είναι.
Έτσι, καθώς κοιτάζουμε πίσω στη ζωή μας και αναλογιζόμαστε τί λάθη έχουμε κάνει, μπορεί να αναρωτιόμαστε γιατί πήραμε τέτοιες αποφάσεις, που φαίνονται τόσο “χαζές” εκ των υστέρων.
Αν και είναι αυτονόητο ότι πιθανότατα θα συνεχίσουμε να κάνουμε λάθος επιλογές, μια βαθύτερη κατανόηση της διαδικασίας με την οποία αποφασίζουμε στη ζωή μας, θα βοηθήσει στο να παίρνουμε περισσότερες καλές, παρά κακές αποφάσεις.
- Βιαζόμαστε.
Αν έπρεπε να σκεφτούμε διεξοδικά κάθε πιθανό σενάριο για κάθε απόφαση που πρέπει να πάρουμε, θα πελαγώσουμε. Προκειμένου να λαμβάνουμε αποφάσεις γρήγορα, ο εγκέφαλός μας βασίζεται σε μια σειρά από αστραπιαίες σκέψεις, αλλά και στις εμπειρίες μας. Οι πρώτες σκέψεις όμως που κάνουμε, δε σημαίνει ότι είναι κι οι σωστές πάντα.
Τιπ: όταν πρόκειται για μια σχετικά σοβαρή απόφαση, δώσε λίγο χρόνο παραπάνω στον εαυτό σου, επεξεργάσου τα δεδομένα και μην είσαι παρορμητική.
- Κάνουμε κακές συγκρίσεις.
Πώς ξέρεις ότι είναι μια προσφορά καλή; Ή η τιμή που αγόρασες κάτι ήταν ακριβή ή φθηνή; Ή η σχολή μπαλέτου για το παιδί σου είναι η κατάλληλη;
Η σύγκριση είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία που χρησιμοποιούμε όταν παίρνουμε αποφάσεις. Συγκρίνουμε τις επιλογές που έχουμε μεταξύ τους, αλλά και με άλλες παρόμοιες καταστάσεις από την εμπειρία μας, για να επιλέξουμε την καλύτερη δυνατή.
Τι γίνεται όμως όταν κάνουμε κακές συγκρίσεις; Ή όταν τα στοιχεία με τα οποία επεξεργαζόμαστε τις επιλογές μας δεν είναι αντιπροσωπευτικά ή σωστά;
Μπορεί να συγκρίνεις για παράδειγμα, τις τιμές στην βενζίνη ανάμεσα σε δύο βενζινάδικα, το ένα πιο κοντά με χαμηλότερη ποιότητα και το άλλο πιο μακριά αλλά με καλύτερη ποιότητα και να αποφασίσεις, με κριτήριο την απόσταση και την τιμή, να πας στο κοντινότερο. Και το αποτέλεσμα να είναι να βάλεις νερωμένη βενζίνη και να σου χαλάσει το αυτοκίνητο.
Τιπ: Προκειμένου να αποφύγεις κακές αποφάσεις, να στηρίζεσαι στη λογική και όχι στο συναίσθημα. Όπως επίσης, να εξετάζεις όλες τις εκδοχές που έχεις και να σκέφτεσαι ποιά είναι πραγματικά η συμφέρουσα κι όχι ποιά σε γλιτώνει από κόπο ή φέρνει πιο γρήγορα αποτελέσματα.
- Παραείμαστε αισιόδοξοι.
Προφανώς και δεν υποστηρίζουμε να είσαι απαισιόδοξη. Όμως καμία φορά, η μεγάλη μας αισιοδοξία μάς κάνει να μη βλέπουμε καθαρά. Οι άνθρωποι τείνουμε να έχουμε μια φυσική αισιοδοξία, που μπορεί να μας εμποδίσει στην λήψη σωστών αποφάσεων.
Μέρος αυτής της υπερβολικά αισιόδοξης προοπτικής, πηγάζει από τη φυσική μας τάση να πιστεύουμε, ότι κακά πράγματα συμβαίνουν σε άλλους ανθρώπους, αλλά όχι σε εμάς.
Όταν ακούμε για κάτι δυσάρεστο που συμβαίνει σε ένα άλλο άτομο, συχνά αναζητούμε πράγματα που μπορεί να έχει κάνει το άτομο αυτό, για να προκαλέσει το πρόβλημα. Αυτή η λογική, μάς προστατεύει από το να πρέπει να παραδεχτούμε ότι είμαστε το ίδιο επιρρεπείς με οποιονδήποτε άλλο. Υπερεκτιμούμε κάποιες καταστάσεις και υποτιμούμε την πιθανότητα να βιώσουμε άσχημα γεγονότα.
Για παράδειγμα, μπορεί να αποφασίσεις να επενδύσεις όλα σου τα χρήματα, κι όχι απλά ένα μέρος τους, στο χρηματιστήριο, γιατί πιστεύεις με μεγάλη αισιοδοξία ότι η “τάδε” μετοχή θα ανέβει. Και το ενδεχόμενο αποτέλεσμα μπορεί να είναι να τα χάσεις όλα.
Τιπ: Φυσικά και πρέπει να είσαι αισιόδοξη, αλλά όλα με μέτρο. Η αισιοδοξία δε μπορεί να βάλει τη λογική στην άκρη, ούτε να σε κάνει να μην κοιτάς τους πιθανούς κινδύνους. Ζύγισε τα πράγματα με ηρεμία και μη ξεχνάς τα συνυπολογίσεις και τις πιθανότητες αποτυχίας.
Φωτό από: Ludde Lorentz / Unsplash
