Τζ. Ντ. Σάλιντζερ

Ο Φύλακας στη Σίκαλη

Εκδόσεις Πατάκη

Το σύγχρονο, κλασικό αριστούργημα για το οποίο ακούω να γίνεται λόγος εδώ και 30 χρόνια. Μπορεί να μην το διάβασα στο σχολείο, αλλά, επιτέλους, το διάβασα τώρα.

Πιστεύω ότι το βιβλίο «Ο Φύλακας στη Σίκαλη» έχει τα ίδια θετικά και συμβολικά στοιχεία, όπως ο «Μικρός Πρίγκιπας», αλλά μόνο στο ύφος, γιατί το περιεχόμενο και η πλοκή είναι πολύ διαφορετικά.

Ήρωας της ιστορίας είναι ο Χόλντεν Κόλφιλντ, ένας έφηβος 17 ετών, γιος μιας ευκατάστατης οικογένειας από τη Νέα Υόρκη. Σε πρώτο πρόσωπο, μας διηγείται με φλας μπακ την πρόσφατη ιστορία του. Είναι η τρίτη φορά που τον διώχνουν από ένα εσωτερικό σχολείο, το Πένσυ, επειδή αποτυγχάνει σε όλα τα μαθήματα, εκτός από την αγγλική λογοτεχνία. Εκείνος, το σκάει λίγες μέρες πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων και, με το χαρτζιλίκι που έχει από τη γιαγιά του, έρχεται στη Νέα Υόρκη, όχι όμως στο σπίτι του, αλλά «αλητεύει» σε ξενοδοχεία, στο σπίτι ενός παλιού του δάσκαλου, σε κινηματογραφικές αίθουσες, νυχτερινά κλαμπ, ακόμα και σε παγκάκια. Κάποια στιγμή αποφασίσει και πηγαίνει και στο σπίτι του κρυφά και συναντάει τη μικρή του αδελφή.

Σκοπεύει να φύγει, να το σκάσει και να πάει δυτικά, να γίνει βενζινάς και να ζει σε ένα καλυβάκι κοντά στο δάσος (ο ίδιος ο συγγραφέας θεωρεί αυτή την ιστορία αυτοβιογραφική). Όμως, η αδελφή του, μαζεύει τα πράγματά της και παρά τα 10 της χρόνια, θέλει να τον ακολουθήσει. Εκείνος αρνείται να την πάρει μαζί του και άυπνος και ταλαιπωρημένος καθώς είναι, την πηγαίνει στο λούνα παρκ, όπου όμως πέφτει μια βροχή με το τουλούμι. Εκεί, ο ήρωας γίνεται μούσκεμα από τη βροχή, αρρωσταίνει και μπαίνει σε ένα σανατόριο – όπως υπονοείται από το βιβλίο – από όπου μας αφηγείται την ιστορία του.

Η αναφορά στον «Φύλακα στη Σίκαλη» δεν είναι αυτό που νόμιζα εγώ. Αναφέρεται σε ένα ποίημα του Ρόμπερτ Μπερνς, το οποίο ακούει ο ήρωας να τραγουδάει στο δρόμο ένα παιδάκι 6 ετών. Ο έφηβος Χόλντεν εξομολογείται στη μικρή του αδελφή, Φοίβη, ότι συχνά έχει τη φαντασίωση πως ο ίδιος είναι «Ο Φύλακας στη Σίκαλη», θέλει να είναι δηλαδή αυτός που σώζει μικρά, απρόσεκτα παιδιά από το να πέσουν στο γκρεμό. Η επιθυμία του, φαίνεται πως είναι να διαφυλάξει την παιδικότητα που συμβολίζουν τα παιδιά, καθώς, αναπόφευκτα, βαδίζουν στην ενηλικίωση.

Ολόκληρη η διήγηση του Χόλντεν είναι ένα μανιφέστο του εφήβου. Όλα του φταίνε και τίποτα δεν του αρέσει. Οι μεγάλοι είναι κάλπικοι, ψεύτες, υποκριτές, ενώ τα παιδιά έχουν αθωότητα. Αυτή η οργή, τον κάνει αναξιόπιστο, αδιάφορο για το μέλλον του, ανατρεπτικό. Ταυτόχρονα, όμως, κρατάει στοιχεία της παιδικότητάς του, αφού είναι και γλυκός, συμπονετικός, διασκεδαστικός… και πολύ παρατηρητικός, με κριτική ματιά, έχει άποψη για την μπουρζουαζία, τα βιβλία, το σεξ, τις κλίκες, τη θρησκεία, τη φιλανθρωπία, την ηθοποιία. Προσπαθεί να κάνει το μαγκάκι γιατί απορρίπτει μέσα του την ενηλικίωση και μιλάει για όλους και για όλα με άσχημη γλώσσα: κωλοπνευμονία, κωλοκούρσα, μάγκα μου…

Είναι ένας κλασικός έφηβος που τον σπρώχνουν δύο δυνάμεις, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να βρει τον εαυτό του και να μην μπορεί να αυτοπειθαρχήσει για το δικό του το καλό και για το μέλλον του.

Γλυκό, πικρό, αληθινό, ένα υπέροχο μυθιστόρημα που μας θυμίζει τις εσωτερικές συγκρούσεις που δημιουργούνται καθώς αντικρίζει κανείς για πρώτη φορά την ενηλικίωση. Ένα υπέροχο μανιφέστο. Όπως οι κομμουνιστές έχουν το «Κεφάλαιο», έτσι και όλοι οι έφηβοι θα έπρεπε να διαβάσουν το μυθιστόρημα «Ο Φύλακας στη Σίκαλη». Αλλά και σε κάθε ενήλικα θα ξυπνήσουν αναμνήσεις από την εφηβεία του και θα ξαναδεί με νέα ματιά τη ζωή και την υποκριτική κοινωνία των ενηλίκων.

Πόσο καλή δουλειά έχει κάνει με τη μετάφραση η Αθηνά Δημητριάδου. Τι ωραία γλώσσα! Τι ενδιαφέρουσα η χρήση της ελληνικής, καθώς μας μεταφέρει το ύφος της γραφής του Σάλιντζερ, αλλά και τον τρόπο έκφρασης του νεαρού έφηβου.

Υπέροχο!

Πηγή: www.vivlio.gr