Μ.Καραγάτση
Η Μεγάλη Χίμαιρα
Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας
Η «Μεγάλη Χίμαιρα» είναι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία. Το πρωτοδιάβασα ως μαθήτρια και το λάτρεψα. Όχι μόνο γιατί η γραφή του Καραγάτση διαθέτει όλα τα στοιχεία ελληνικής τραγωδίας, αλλά και γιατί ο τρόπος που ο συγγραφέας εκφράζει τα ερωτικά πάθη των ηρώων του, για έναν έφηβο, αποτελεί κλειδαρότρυπα στον σαρκικό κόσμο των μεγάλων.
Με τον Μ. Καραγάτση (πραγματικό όνομα Δημήτρης Ροδόπουλος), με συνδέουν πολλά: πρώτα-πρώτα και εκείνος, όπως και εγώ, υπηρετήσαμε το χώρο της διαφήμισης. Και όχι μόνο… δεκαετίες μετά από εκείνον, κάθισα στην καρέκλα του, στη θέση του, στην ίδια εταιρεία που εργάστηκε και εκείνος ως δημιουργικός διευθυντής.
Η «Μεγάλη Χίμαιρα», κάνει μέσα από την πλοκή της, πολλές αναφορές στην τραγωδία της Μήδειας. Και εδώ, μια ξένη κοπέλα, η Γαλλίδα Μαρίνα Μπαρέ, από τη Ρουάν, γνωρίζει στο Σηκουάνα τον πλοίαρχο και ιδιοκτήτη του ελληνικού καραβιού με το όνομα «Χίμαιρα», τον Γιάννη Ραΐζη. Οι δυο τους αγαπιούνται και παντρεύονται. Ο καπετάνιος τη φέρνει νύφη στο σπίτι του, στο Πισκοπιό της Σύρου.
Η Σύρος, με τους Συριανούς και τους Κασιώτες ναυτικούς, αποτελεί μεγάλο κέντρο για την ελληνική ναυτιλία, την εποχή του 1920 και του 1930.
Η Μαρίνα γνωρίζεται με την οικογένεια του άντρα της, την πεθερά της, Αννεζιώ Ραΐζαινα, η οποία τη θεωρεί μια ξένη, και τον Μηνά, τον μικρότερο αδελφό του Γιάννη, ένα νεαρό που σπουδάζει νομικά στην Αθήνα. Ο άντρας της, την κάνει συνέταιρο στα καράβια του, χρησιμοποιώντας τα χρήματα που άφησε στη Μαρίνα, η πόρνη μητέρα της. Βέβαια, η Μαρίνα δεν θα αποκαλύψει ποτέ κανένα στοιχείο από το παρελθόν της στο Γιάννη. Η ζωή τους κυλάει ήρεμα, αλλά και κάτω από τη σκιά της πεθεράς της στη Σύρο και αποκτούν και μια κόρη, την Αννούλα.
Όμως, κάποια στιγμή έρχονται τα πάνω κάτω. Η «Χίμαιρα» ναυαγεί στη Μάγχη και η οικογένεια βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής. Ο Γιάννης αναγκάζεται να ξαναδουλέψει στα καράβια για να ξεπληρώσει τα χρέη του και φεύγει για μήνες στην Ασία, σε ναύλα μεταξύ Σιγκαπούρης και Ιαπωνίας.
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι αν ο ναυτικός και η αγαπημένη του γυναίκα θα μείνουν πιστοί ο ένας στον άλλον, μετά από τόσο μεγάλη απουσία. Τώρα αρχίζει το δράμα, με την ψυχική φθορά της ηρωίδας.
Τις απόκριες, η μικρή Αννούλα, ντύνεται μασκαράς και πηγαίνει σε ένα πάρτι. Όταν επιστρέφει στο σπίτι, πηγαίνει στο δωμάτιο της μητέρας της και κοιμάται μπροστά στην ανοιχτή μπαλκονόπορτα, ενώ η μητέρα της, Μαρίνα, έχει βγει κρυφά από την πεθερά της, τη Ραΐζαινα. Είναι η στιγμή που η Μαρίνα υποχωρεί στις ανάγκες της σάρκας και κοιμάται ένα βράδυ με έναν άγνωστο ναύτη.
Αυτή είναι η δεύτερη ανατροπή. Η μικρή Αννούλα αρρωσταίνει από πνευμονία και πλησιάζει στο θάνατο. Η Μαρίνα καταρρέει από το βάρος του αμαρτήματός της, της αδιαφορίας που έδειξε για το παιδί της και της επικριτικής περιφρόνησης της πεθεράς της. Ο Μηνάς έρχεται εσπευσμένα από την Αθήνα στη Σύρο.
Η αλήθεια του δράματος, είναι πια κοινό μυστικό ότι η μητέρα της μικρής άρρωστης έλειπε όλο εκείνο το βράδυ. Αλλά και ο Μηνάς, που όλα αυτά τα χρόνια, δεν έκανε ποτέ σχέση με κάποια γυναίκα, σέρνει μέσα του το βάρος της επιθυμίας για τη γυναίκα του αδελφού του. Όταν ο γιατρός τούς ανακοινώνει ότι ο κίνδυνος πέρασε μεν, αλλά για οτιδήποτε χρειαστεί να τον ειδοποιήσουν, οι δυο τους, λυτρωμένοι από το φόβο του θανάτου, αφήνονται στο πάθος τους, χωρίς ηθική ή αξιοπρέπεια, παραμελώντας το καθήκον τους. Τα ξημερώματα, η γριά Ραΐζαινα ξυπνάει από έναν εφιάλτη και πηγαίνει να ελέγξει την εγγόνα της, που τη βρίσκει νεκρή. Με το άψυχο κορμάκι στα χέρια της, μπαίνει στο δωμάτιο που βρίσκονται οι μοιχοί, και τους αναγγέλλει τα νέα. Από το βάρος στη συνείδησή του, ο Μηνάς αυτοκτονεί, ενώ λίγο καιρό μετά, η Μαρίνα μένει έγκυος από το παιδί του.
Η κορύφωση του δράματος έρχεται μαζί με τα καλά νέα της επιστροφής του Γιάννη, που έρχεται στο νησί νωρίτερα, χάρη σε ένα καλό γύρισμα της τύχης, με το καράβι του.
Το μυθιστόρημα είναι συγκλονιστικό, δυνατό, γεμάτο πάθη και τις ανατροπές της ζωής που φέρνει η τύχη. Όταν όλα είναι καλά, καιροφυλακτεί η καταστροφή. Στην καταστροφή, έρχεται ένα καλό γύρισμα της τύχης.
Ο Καραγάτσης περιγράφει μια ιστορία αγάπης και παθών, χτίζοντας εκπληκτικά τις αντιθέσεις και το σκοτεινό ένστικτο της ανθρώπινης ψυχολογίας. Ο γενναιόδωρος και καλόπιστος Γιάννης, η ξένη με τα δύο πρόσωπα, της ορθολογικής βόρειας και της γυναίκας με μεσογειακό ταπεραμέντο, η ξερακιανή και στερημένη μάνα, ο ιδεολόγος αδελφός που πιέζεται από ένα ανίερο πάθος.
Όλα τα περιγράφει ο Καραγάτσης με αισθαντική πένα, κομψό λόγο και πλούσιες πληροφορίες. Για τη ζωή του ναυτικού, για τη ναυτιλία, για την πνευματική ζωή της Ελλάδας, τους νομικούς και το νομικό πνεύμα. Γλαφυρές οι περιγραφές του για την Ελλάδα, τα νησιά, τη μυθολογία, όλα τα στοιχεία που περιμένουν μια ξένη γυναίκα σε μια χώρα άγνωστη.
Εξαιρετικό βιβλίο, βιώνεις κάθε του σελίδα, έχει ροή και κλιμάκωση.
Πηγή: www.vivlio.gr
