Θάνος Βερέμης, Γιάννης Κολιόπουλος, Ιάκωβος Μιχαηλίδης

1821, η δημιουργία ενός έθνους 

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Ένα βιβλίο που θα διαβάσεις από ενδιαφέρον για όσα ήξερες, αλλά θα σε κάνει να ανατριχιάσεις για όσα δεν ήξερες και αφορούν στα δέκα χρόνια που χρειάστηκε η Ελληνική Επανάσταση από την αρχή της, μέχρι τη στιγμή της ανεξαρτησίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (1821-1830).

Το βιβλίο σού δίνει μια πλήρη εικόνα των γεγονότων, των ένοπλων επαναστατημένων, των καπεταναίων, προκρίτων, φιλελλήνων, των δυτικών δυνάμεων που επηρέασαν με τον προσωπικό αγώνα τους ή την υποστήριξή τους τη ροή της ιστορίας.

Η ευτυχής συγκυρία της έναρξης της Επανάστασης, συνέπεσε με το γεγονός ότι ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων, για δικούς του λόγους, είχε επαναστατήσει κατά του Σουλτάνου, με αποτέλεσμα τα περισσότερα οθωμανικά στρατεύματα να μετακινηθούν από την Πελοπόννησο στην Ήπειρο για να τον αντιμετωπίσουν.

Δυστυχώς, το συμπέρασμα είναι πως οι επαναστατικές ελληνικές δυνάμεις δεν ήταν συντονισμένες, καθεμιά είχε τη δική της ιεραρχία, τους δικούς της στόχους και δική της σχέση με την Υψηλή Πύλη των Οθωμανών. Μέσα σε αυτή τη ρευστή ατμόσφαιρα (κανείς δεν ήταν σίγουρος για το τελικό αποτέλεσμα) και χωρίς έναν επαναστάτη αρχηγό, ακούγεται – σχεδόν – σαν φυσικό να συμβούν και δύο εμφύλιες συγκρούσεις ανάμεσα στους Έλληνες.

Στις σελίδες του βιβλίου συνειδητοποιείς πως, πάρα το τον ηρωισμό των ομάδων που έδωσαν την μάχη τους, την περιουσία τους ή τη ζωή τους για τον αγώνα της ανεξαρτησίας, η Επανάσταση παραλίγο να κατασταλεί από τον Ιμπραήμ και τον Κιουταχή. Ευτυχώς, η παρέμβαση των ξένων δυνάμεων με δάνεια και με την καταλυτική τους επίθεση από θαλάσσης, με την ναυμαχία του Ναυαρίνου, έσωσε την κατάσταση.

Το βιβλίο τονίζει και τη μεγάλη δυσκολία να δώσει τη σκυτάλη η επαναστατική εξουσία στην πολιτική εξουσία. Πώς οι καπεταναίοι, πρόκριτοι και όλοι αυτοί οι αρχηγοί ομάδων με στρατιωτική εξουσία, να δεχτούν ως αρχηγό έναν πολιτικό που “ξεφύτρωσε” έξω από τον ένοπλο αγώνα;

Δυσκολία υπήρχε, επίσης, στο ποιο καθεστώς θα δεχόντουσαν όλοι σαν πολίτευμα στη νέα χώρα. Η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, συμφώνησε τελικά πως “ένας και μόνο” θα αναλάμβανε την “νομοτελεστική εξουσία” και ομόφωνα επέλεξαν τον Ιωάννη Καποδίστρια, Κερκυραίο σε καταγωγή, σύμβουλο του Τσάρου για πολλά χρόνια, ως κυβερνήτη της Ελλάδας. Εμπνευσμένος και ιδεολόγος, χάρισε όλη του την περιουσία στη χώρα και οργάνωσε τόσες μεταρρυθμίσεις, που θεμελίωσε το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Και φυσικά, το πλήρωσε με τη ζωή του, γιατί η δικαιοσύνη και η ισότητα δημιουργούν εχθρούς.

Ένα βιβλίο που σου ανοίγει τα μάτια και σου γκρεμίζει τις ψευδαισθήσεις για το πόσο ιδεολογική ήταν η επανάσταση του 1821. Άλλωστε, την ιστορία τη γράφουν οι άνθρωποι.

Αξίζει να το διαβάσεις και να δεις και τη ρεαλιστική πλευρά του παρελθόντος μας.