Lucy Foley
Τελευταίο γράμμα από τον Βόσπορο
Εκδόσεις Μίνωας
Μετάφραση Αλεξάνδρα Κονταξάκη
Αυτό το βιβλίο, με άρωμα Ανατολής, θα σας μαγειρέψει και θα σας συγκινήσει.
Είναι το θέμα του: μια απαγορευμένη αγάπη ανάμεσα στον κατακτητή και στον κατακτημένο.
Είναι ο τόπος που διαδραματίζεται: η Κωνσταντινούπολη του 1921, που βρίσκεται κάτω από την Κατοχή των Συμμάχων, Βρετανών, Γάλλων και Ιταλών. Η πόλη που κρατάει το μυστήριο, τις μυρωδιές από τα φαγητά, τα μπαχαρικά, την αρμύρα του Βοσπόρου, τις γυναίκες με τις μαντήλες στο κεφάλι και τους ευνούχους με την πληθωρική τους παρουσία στο δρόμο.
Είναι τα μυστικά που διαμορφώνουν το κλίμα της ιστορίας: οι εχθροί, ο πόλεμος, η γενοκτονία των Αρμενίων, τα χιλιάδες θύματα στην έρημο, μυστικά των Οθωμανών. Και από την πλευρά των Βρετανών, τα μυστικά από το κρυμμένο παρελθόν τους.
Ο Τζωρτζ, σκωτσέζος στρατιωτικός γιατρός του βρετανικού στρατού, γνωρίζει μέσα από τυχαίες συναντήσεις την Νουρ. Από εκείνη τη στιγμή, οι ζωές τους και τα συναισθήματά τους διασταυρώνονται.
Εκείνη, είναι Οθωμανή, δασκάλα, χήρα. Παντρεύτηκε τον Ενβέρ, χωρίς καν να τον αγαπάει και έζησε – όχι άσχημα – για πολύ λίγο καιρό μαζί του. Μετά, όμως, εκείνος επιστρατεύτηκε στον πόλεμο και έχασε τη ζωή του. Στο μεταξύ, έγκυος η Νουρ, χάνει το παιδί τους. Γίνεται δασκάλα και, πλέον, ζει με τη γιαγιά και τη μητέρα της, η οποία έχει καταρρεύσει από τη στιγμή που τους ανακοινώθηκε ότι ο μικρός γιος της οικογένειας, ο Κερέμ, αδελφός της Νουρ, είναι αγνοούμενος. Μέσα στα ερείπια ενός καμένου σπιτιού, η Νουρ βρίσκει ένα επτάχρονο αγόρι, από Αρμένικη οικογένεια, που μόλις ορφάνεψε από γονείς. Το μαζεύει στο σπίτι της και το φροντίζει.
Όταν ο μικρός αρρωσταίνει από ελονοσία, η Νουρ ζητάει τη βοήθεια του γιατρού Τζωρτζ. Μια σιωπηλή, ανεκπλήρωτη αγάπη, αρχίζει να ξεδιπλώνεται.
Το υποβλητικό μυθιστόρημα της Λούσυ Φόλεϋ περιγράφει την ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας λίγο πριν τη διάλυσή της, αλλά και το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ δύσης και ανατολής, στον πολιτισμό, την ιστορία, τη θρησκεία, το σεξ.
Σε μια εποχή που ο Κεμάλ σχεδιάζει μία χώρα με πολιτιστική και θρησκευτική εθνότητα κάνοντας εθνοκαθάρσεις, η συγγραφέας τοποθετεί μια ηρωίδα με καλοσύνη, που αψηφά το εθνικό καθήκον προκειμένου να σώσει ένα παιδί, έναν Αρμένη.
Η Κωνσταντινούπολη είναι πεινασμένη, ταπεινωμένη, γεμάτη με Ρώσους πρόσφυγες του Λευκού Στρατού – μόλις οι Κόκκινοι έχουν κερδίσει την εξουσία στη Ρωσία – και στρατιώτες των Συμμάχων – με επαναστάτες και με υποταγμένους.
Εκπληκτικός ο λόγος της συγγραφέως, η ροή που έχουν οι περιγραφές της και η εμβάθυνση στον ψυχισμό των χαρακτήρων του βιβλίου, με βαθιές γνώσεις της ανθρώπινης ψυχής, σαν η συγγραφές να είναι ψυχολόγος.
Η ντροπή, οι ενοχές, οι σιωπές, ο δισταγμός, η αλλαγή μετά το σοκ του πολέμου, η έλξη, η σύγκρουση του καθήκοντος με τον χτύπο της καρδιάς, όλα περιγράφονται αβίαστα και ρέουν σαν ποτάμι. Δεν μπορείς να το αφήσεις από τα χέρια σου.
Ζωηρή και πολύχρωμη η εκπληκτική μετάφραση της Αλεξάνδρας Κονταξάκη, η οποία καταφέρνει, χάρη στην χρήση πλούσιου ελληνικού λεξιλόγιου, να μάς μεταφέρει την ατμόσφαιρα της εποχής και την ψυχοσύνθεση των ηρώων, σαν το μυθιστόρημα να γράφτηκε στα ελληνικά.
Εκπληκτικό! Μου άρεσε τόσο πολύ! (Και όσο σκέφτομαι ότι, εκείνη την εποχή, παραλίγο οι Σύμμαχοι να δώσουν σε εμάς την Κωνσταντινούπολη αντί για τη Σμύρνη…)
Πηγή: www.vivlio.gr
