Κωνσταντίνος Θεοτόκης

Η Τιμή και το Χρήμα

Εκδόσεις Νεφέλη

Ένα υπέροχο, κλασικό βιβλίο για τη θέση της γυναίκας από τον δεξιοτέχνη του διηγήματος, Κωνσταντίνο Θεοτόκη.

Η ιστορία δύο γενεών γυναικών: από τη μία της Επιστήμης, εργάτριας σε υφαντουργία, φτωχιάς, με έναν άντρα αδιάφορο και μεθύστακα, που έχει τέσσερα παιδιά κι ένα κομπόδεμα με χρήματα μαζεμένα με ιδρώτα και αίμα. Κι από την άλλη, της Ρήνης, θυγατέρας της Επιστήμης, που μπλέκει με τον Ανδρέα, ξεπεσμένο αριστοκράτη και προικοθήρα. Ο Ανδρέας ζητάει παράλογα χρήματα για να παντρευτεί τη Ρήνη, γνωρίζοντας πως η μάνα της έχει κομπόδεμα. Η δίκαιη μάνα, όμως, η Επιστήμη, δεν θέλει να αδικήσει τα άλλα της παιδιά και υπόσχεται στη Ρήνη το μερίδιό της. Η κόρη της, τρελά ερωτευμένη και άμυαλη, φεύγει από το πατρικό της σπίτι και χάνει την τιμή της, χωρίς να την παντρευτεί ο Ανδρέας. Ο υποψήφιος γαμπρός τώρα, μπορεί άνετα να εκβιάζει για τα χρήματα που θέλει προίκα, ζητώντας τα από την πεθερά του, προκειμένου να γίνει ο γάμος.

Όμως η Επιστήμη είναι ανένδοτη. Μόνο το μερίδιο που δικαιούται η Ρήνη, θα δώσει στον Ανδρέα. Όταν η Ρήνη μένει έγκυος και η μάνα της μαθαίνει πως ο Ανδρέας θα την αφήσει για να παντρευτεί μια άλλη κοπέλα, με τριπλάσια προίκα, η μάνα υποχωρεί και, μπροστά στον κίνδυνο της κοινωνικής κατακραυγής, προσφέρει όλο της το κομπόδεμα, ό,τι έχει μαζέψει ως εκείνη τη στιγμή. Όμως η Ρήνη, που είναι παρούσα στο τελικό «παζάρι» για την αγάπη της, αρνείται να παντρευτεί τον Ανδρέα και ν’ αδικηθούν τ’ αδέλφια της και τον χωρίζει, εγκαταλείποντάς τον.

Μέσα σε εκατό σελίδες, ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης περιγράφει την κοινωνία της Κέρκυρας στις αρχές του 20ου αιώνα, τη θέση της γυναίκας, την πίεση της κοινωνίας πάνω στην «τιμή» κάθε νεαρής κοπέλας, τη διαφορά των κοινωνικών τάξεων, που αποδίδεται δραματικά με την άρνηση του Ανδρέα να εργαστεί, παρά τις παρακλήσεις της Ρήνης και παρά το ότι χάνει το σπίτι του, από χρέη, γιατί δεν καταδέχεται ένας αριστοκράτης να εργαστεί στη δούλεψη άλλου.

Μια δυνατή πένα, μια κοινωνική τομή στην κοινωνία της Κέρκυρας αλλά και πολλών αντίστοιχων περιοχών της Ελλάδας. Οι φράσεις «Τι δίνει;», «Πόσα δίνει;» επανέρχονται μέσα στην πλοκή του βιβλίου , καταδεικνύοντας την εμπορική συναλλαγή μια πράξης που, με σημερινά δεδομένα, θα έπρεπε να είναι σχέση αγάπης.

Γραμμένο σε πολυτονικό σύστημα, απόλαυσα όλα τα πνεύματα της ελληνικής γλώσσας: περισπωμένες, δασείες και οξείες.

Χάρη στο συμπυκνωμένο λόγο του, σε εκατό σελίδες, το βιβλίο μπορείς να το πάρεις μαζί σου σε ταξίδι ή να το διαβάσεις μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο.

Αριστουργηματικό, ρεαλιστικό, πικρό, το βιβλίο «Η Τιμή και το Χρήμα» σε ξεναγεί σε μια εποχή μετάβασης αξιών, από το παλιό στο καινούριο, στη θέση της γυναίκας σε μια μικρή κοινωνία και των επιπτώσεων του έρωτα στη ζωή της.

Αξίζει να το διαβάσεις, οπωσδήποτε.