Τα τελευταία χρόνια ακούγεται όλο και περισσότερο ο όρος ινομυαλγία (FMS).Στους περισσότερους από εμάς ο όρος αυτός είναι καινούριος. Κι όμως η ινομυαλγία έχει προσβάλλει μέχρι και 12.000.000 άτομα μόνο στις Η.Π.Α.

Ποια είναι τα αίτια αυτού του συνδρόμου ακόμη είναι άγνωστα, οπότε δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής και εξετάσεις διάγνωσης. Υπάρχει ένα διάχυτο πρόβλημα ελέγχου των αισθητικών ερεθισμάτων. Πιστεύεται ότι μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς, ορμονικούς, ψυχοκοινωνικούς, περιβαλλοντικούς ή νευροφυσιολογικούς παράγοντες. Οι πάσχοντες παρουσιάζουν μικρότερη ανοχή στον πόνο και σε άλλα αισθητικά ερεθίσματα. Το 1990 βέβαια το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ρευματικής Αρθρίτιδας καθιέρωσε κάποια διαγνωστικά κριτήρια στηριζόμενο στην ψηλάφηση κάποιων σημείων του σώματος. Σύμφωνα με αυτό υπάρχουν 18 σημεία στο σώμα και αν στα 11 από αυτά υπάρχει πόνος για τουλάχιστον 3 μήνες, τότε υπάρχει σύνδρομο ινομυαλγίας.

Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου αυτού;
Συνηθέστερα συμπτώματα είναι η πρωινή δυσκαμψία, ο πονοκέφαλος, η ζαλάδα, οι εμβοές, το ευερέθιστο έντερο και οι κοιλιακοί πόνοι, η διαταραχή στον ύπνο, το μούδιασμα στα άκρα, τα μυρμηγκιάσματα, η αίσθηση καψίματος, η επικίνδυνη εμμηνορρυσία , το ανήσυχο σύνδρομο των ποδιών/κνημών ιδιαίτερα τη νύχτα, ευαισθησία στον πυρετό, η υπερίδρωση, ουρολογικά προβλήματα καθώς και προβλήματα μνήμης.

Σύμφωνα με τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τα Ρευματικά Νοσήματα EULAR πρέπει ο ασθενής να ακολουθεί τα παρακάτω βήματα :

• Πρέπει να εκπαιδεύεται και να ενημερώνεται έτσι ώστε να κατανοήσει τι είναι η ινομυαλγία και να προσαρμόσει ανάλογα τον τρόπο ζωής του, από μικρές έως ριζικές αλλαγές.
• Πρέπει ν’ ακολουθήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα άσκησης που θα μπορούσε να περιλαμβάνει υδροθεραπεία και βελονισμό.

Σε μη ανταπόκριση του ασθενούς στα παραπάνω συστήνονται:

• Πρέπει ν’ ακολουθήσει φαρμακευτική θεραπεία όταν υπάρχει σοβαρός πόνος και διαταραχές ύπνου.
• Πρέπει ν’ ακολουθήσει ψυχολογικές θεραπείες όπως σε περιπτώσεις κατάθλιψης ή άγχους.

Τα τελευταία χρόνια Γάλλοι Ρευματολόγοι παρουσίασαν ένα Ερωτηματολόγιο, το FiRST (Fibromyalgia Rapid Screening Test).  Αποτελείται από 6 ερωτήσεις που απαντά ο ασθενής. Αν απαντήσει θετικά σε τουλάχιστον 5 ερωτήσεις, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να πάσχει από ινομυαλγία.
Ύστερα από έρευνες, έχει αποδειχτεί ότι η φυσιοθεραπεία βοηθά στην θεραπεία του συνδρόμου αυτού. Στόχος του φυσιοθεραπευτή είναι να κάνει κατανοητό στον ασθενή πώς να διαχειρίζεται τον πόνο, πάντα με ακριβείς οδηγίες στις ασκήσεις ώστε να μπορεί να εκτελεί το πρόγραμμα στο σπίτι του.

Ελαφρές διατάσεις των μυών με ελαφρά συστολή της εκάστοτε μυϊκής ομάδας έδειξαν ότι ο πόνος μειώθηκε κατά 50% στο 60% των ασθενών . Αυτό σημαίνει μείωση φαρμακευτικής αγωγής και βελτίωση ποιότητας της ζωής.

Εδώ έρχεται το pilates που μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με ινομυαλγία μιάς και η μη σωστή στάση του σώματος και ο καθιστικός τρόπος ζωής είναι σημαντικοί παράγοντες που προκαλούν πόνους σε διάφορα σημεία του σώματος. Και απ’ ό,τι γνωρίζουμε μέσω του pilates επιτυγχάνεται σωστή στάση του σώματος.

Για να λειτουργήσει σωστά ένα πρόγραμμα εκγύμνασης ενός ασθενή πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής:

• Απαιτείται πάντα η συγκατάθεση του ασθενή
• Ο γυμναστής ή ο φυσιοθεραπευτής πρέπει να γνωρίζει οποιαδήποτε ψυχολογικά συμπτώματα έχει ο ασθενής και ποια φαρμακευτική αγωγή ακολουθεί.
• Οι ασκήσεις για το σπίτι πρέπει να καταγράφονται με ακριβείς οδηγίες και περιγραφές. Αυτό βέβαια στην περίπτωση που ο ασθενής θέλει να γυμναστεί μόνος του στο σπίτι του.

Τα περισσότερα άτομα που υποφέρουν από ινομυαλγία, φοβούνται πως με την άσκηση θα χειροτερέψει ο πόνος τους. Κι όμως, πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι ελαφρές ασκήσεις ακόμη και αεροβικής, όταν εκτελούνται σωστά, δεν προκαλούν αύξηση πόνου. Μια μελέτη των ασκήσεων της αεροβικής προτείνει ότι ο ασθενής πρέπει να ξεκινά με 3-5 λεπτά 3 φορές την εβδομάδα και σταδιακά να αυξηθεί σε 30 λεπτά η άσκηση. Βέβαια έτσι πρέπει να γίνεται με οποιοδήποτε πρόγραμμα εκγύμνασης σχεδιάζεται γι’ αυτά τα άτομα.

Δεν υπάρχουν πολλές έρευνες που να εξετάζουν τα αποτελέσματα της ενδυνάμωσης στους ασθενείς με ινομυαλγία. Τα τελευταία χρόνια ασθενείς που γυμνάζονταν δηλώνουν ότι βοηθήθηκαν κι ότι έχουν μια γενική βελτίωση στον τρόπο ζωής τους, ιδιαίτερα για το pilates και το πόσο βελτίωσε την στάση του σώματός τους και την ποιότητα ζωής τους.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιηθεί το pilates για αποκατάσταση ενός ασθενή. Μερικοί από αυτούς είναι:

• Βοηθάει στην βελτίωση της κινητικότητας του ασθενή και ειδικά της σπονδυλικής στήλης.
• Το pilates επικεντρώνεται στην εκμάθηση της σωστής αναπνοής. Σωστή αναπνοή κατά την διάρκεια της άσκησης μπορεί να αυξήσει την χαλάρωση των μυών και να αποτρέψει αδικαιολόγητη ένταση.
• Το pilates είναι ένα πρόγραμμα ασκήσεων που δεν επιδεινώνει τον πόνο. Έτσι η σκέψη και μόνο του ασθενή ότι είναι ικανός να συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα ασκήσεων το;y δίνει την αίσθηση της ευεξίας.
• Επειδή η φύση του pilates είναι εξατομικευμένη και μπορεί να συνδυαστεί με μια εκτεταμένη χρήση ευέλικτου εξοπλισμού, το κάνουν επωφελές για ασθενείς με τόσα «συμπτώματα».

Ο γυμναστής που θα εφαρμόσει ένα πρόγραμμα pilates σ’ έναν συγκεκριμένο ασθενή πρέπει να έχει τουλάχιστον μια εμπειρία κάποιων χρόνων πάνω στο pilates . Πρέπει να δώσει βαρύτητα σε ελαφρές ασκήσεις διατάσεων και πρέπει να δουλέψει πολύ πάνω στη σταθεροποίηση της λεκάνης και της ωμοπλάτης. Επειδή το θέμα αντοχής του μυός είναι μεγάλης σημασίας και γενικώς οι μύες πρέπει να μην πιέζονται κατά την διάρκεια όλου του προγράμματος, ο γυμναστής θα πρέπει να κόβει στο μισό την ταχύτητα της κίνησης. Ούτε πολύ αργά, ούτε πολύ γρήγορα.

Γενικά οι ασκήσεις πάνω σε στρώμα ενδείκνυνται για το ξεκίνημα εκγύμνασης ασθενών με ινομυαλγία μιάς και υπάρχει έλλειψη υποστήριξης και ιδιοδεκτικότητας. Επιπλέον μπορούν να γίνουν πολλές τροποποιήσεις και προσαρμογές για ένα πρόγραμμα στο σπίτι. Ενδεικτικά κάποιες ασκήσεις πάνω σε στρώμα είναι : pelvic clock, leg slides, knee folds, bridging …κ.ά. Μπορούν βέβαια να ενσωματωθούν και κάποιες ασκήσεις στο Reformer όπως : stomach massage series, leg in strap work, long box series, arm rowing series και arms supine series.

Το πιο σημαντικό που πρέπει να γνωρίζει ένας γυμναστής pilates ,που αναλαμβάνει ένα άτομο που πάσχει από ινομυαλγία , είναι ότι η βελτίωση θα έρχεται πολύ αργά και πολλές φορές θα υπάρχουν και αποτυχίες. Στόχος του θα πρέπει να είναι να πείσει τον ασθενή ότι ακόμα και αν οι πόνοι είναι σταθεροί, ο ίδιος γίνεται πιο δυνατός με την άσκηση. Αυτό βέβαια θα το διαπιστώνει αργά- αργά…

…αυτό σημαίνει βελτίωση της σωματικής του στάσης, βελτίωση στον τρόπο που κινείται…

…αυτό σημαίνει καλύτερη ποιότητα ζωής….

…καλύτερη ποιότητα ζωής σημαίνει ευτυχία…

Βαρβάρα Σολομωνίδου, Wellness Specialist, Personal Trainer, Εισηγήτρια Σεμιναρίων & Συνεδρίων, Pilates Master Trainer του συστήματος “AthensTrainers® Ultimate Pilates System®”, Member Pilates Method Alliance (PMA), Member of European Lifestyle Medicine Organization (ELMO), DNAFit® Certified Trainer, General Manager & Owner της Εταιρείας AthensTrainers®