Η ανατροφή των παιδιών είναι ίσως η πιο απαιτητική και καθοριστική ευθύνη που μπορεί να αναλάβει ένας άνθρωπος. Κανείς δεν γεννιέται έτοιμος γονιός· μαθαίνουμε στην πορεία. Όμως, η διάθεση να βελτιωθούμε είναι από μόνη της απόδειξη ότι αγαπάμε βαθιά τα παιδιά μας.
«Δεν χρειάζεται να είστε τέλειοι. Αρκεί να είστε παρόντες και πρόθυμοι να μαθαίνετε.» – Dr. Laura Markha, παιδοψυχολόγος
Ακολουθούν έξι βασικά βήματα που μπορείτε να εφαρμόσετε από σήμερα κιόλας:
1. Ακούστε τα παιδιά σας.
Πόσες φορές έχετε παρατηρήσει ότι το παιδί σας μιλάει, αλλά το μυαλό σας είναι αλλού; Συμβαίνει σε όλους μας. Ωστόσο, όταν ένα παιδί νιώθει ότι ακούγεται πραγματικά, ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του.
Αφήστε στην άκρη το κινητό, τη δουλειά ή τις δουλειές του σπιτιού. Στρέψτε όλη σας την προσοχή σε αυτό που έχει να σας πει. Μπορεί να είναι κάτι φαινομενικά ασήμαντο για εσάς, αλλά είναι σημαντικό για εκείνο.
«Η ακρόαση είναι η πιο δυνατή μορφή φροντίδας.» – Carl Rogers
2. Εξασκηθείτε στην ενεργητική ακρόαση.
Η ενεργητική ακρόαση σημαίνει ότι ακούτε με πρόθεση να κατανοήσετε, όχι για να απαντήσετε. Σκύψτε στο ύψος του παιδιού, κοιτάξτε το στα μάτια και δείξτε με τη στάση σας ότι αυτό που λέει έχει αξία.
Αποφύγετε να διακόπτετε, να κάνετε υποθέσεις ή να κρίνετε. Απλώς ακούστε. Έτσι, δημιουργείτε έναν ασφαλή συναισθηματικό χώρο, όπου το παιδί σας νιώθει ότι μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα.
3. Τηρήστε σταθερά όρια.
Τα παιδιά χρειάζονται σαφή, σταθερά και συνεπή όρια για να νιώθουν ασφάλεια. Όμως αυτά τα όρια πρέπει να εφαρμόζονται και από εμάς τους ίδιους. Αν δεν σεβόμαστε τους κανόνες που θέτουμε, το παιδί θα μπερδευτεί και δεν θα ξέρει τι ισχύει.
Όταν κάνουμε λάθος, δεν χάνουμε το κύρος μας παραδεχόμενοι την αλήθεια. Αντιθέτως, διδάσκουμε υπευθυνότητα και ακεραιότητα.
«Τα παιδιά δεν χρειάζονται τέλειους γονείς, αλλά αυθεντικούς ανθρώπους που τους δείχνουν πώς να μαθαίνουν από τα λάθη τους.»
4. Γίνετε παράδειγμα προς μίμηση.
Τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερο από αυτά που κάνουμε, παρά από αυτά που λέμε. Αν θέλετε να μεγαλώσετε ευγενικά, υπεύθυνα και έντιμα παιδιά, τότε δείξτε τους τι σημαίνει αυτά με τη δική σας στάση ζωής.
Φροντίστε τον εαυτό σας, αναλάβετε τις ευθύνες σας, μιλήστε με σεβασμό και διαχειριστείτε τις δυσκολίες με ηρεμία. Δεν χρειάζεται να είστε τέλειοι, αρκεί να είστε συνεπείς και αυθεντικοί.
5. Διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας.
Όταν χάνετε την ψυχραιμία σας μπροστά στο παιδί, του μαθαίνετε άθελά σας ότι αυτός είναι ο τρόπος να λύνουμε τις διαφορές ή να εκφράζουμε τη δυσαρέσκειά μας. Αντίθετα, όταν διατηρείτε την ψυχραιμία σας σε δύσκολες στιγμές, του δίνετε το πιο ισχυρό μάθημα συναισθηματικής ωριμότητας.
Δεν σημαίνει πως δεν θα θυμώσετε ποτέ – σημαίνει ότι δείχνετε πώς διαχειρίζεται κανείς τον θυμό με ωριμότητα και σεβασμό.
«Η συναισθηματική ρύθμιση του γονιού είναι η βάση της συναισθηματικής ασφάλειας του παιδιού.» – Dr. Daniel J. Siegel
6. Δείξτε απλόχερα την αγάπη σας.
Η αγάπη δεν πρέπει να είναι μόνο δεδομένη – πρέπει να εκφράζεται. Αγκαλιές, χάδια, φιλιά, αλλά και λόγια επιβεβαίωσης χτίζουν έναν βαθύ δεσμό εμπιστοσύνης. Επιπλέον, ο ποιοτικός χρόνος μαζί με τα παιδιά ενισχύει την αίσθηση του ανήκειν και της σημασίας.
Δείξτε τους ότι τα αγαπάτε, όχι μόνο με λόγια αλλά με πράξεις: παίξτε μαζί τους, ζωγραφίστε, διαβάστε, κάντε κάτι που τα ενθουσιάζει. Το μήνυμα που παίρνουν είναι: «Με βλέπεις, με ακούς, με καταλαβαίνεις. Με αγαπάς όπως είμαι.»
Η καλή γονεϊκότητα δεν σημαίνει τελειότητα. Δεν σημαίνει ότι δεν θα κάνετε ποτέ λάθη. Σημαίνει όμως ότι είστε παρόντες, πρόθυμοι να μάθετε και ικανοί να διορθώσετε την πορεία όταν χρειάζεται.
«Το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να δώσετε στο παιδί σας είναι η παρουσία σας.» – Jesper Juul
Αποδεχθείτε ότι θα υπάρξουν στιγμές αμφιβολίας, ενοχής ή κόπωσης. Αυτό δεν σας κάνει λιγότερο καλό γονιό. Σας κάνει άνθρωπο. Συνεχίστε να εξελίσσεστε και να αγαπάτε – και τα παιδιά σας θα ανθίσουν.
