Πολλά αλλάζουν στο πέρασμα του χρόνου, συνήθως οι θεσμοί χάνουν τις διαδικαστικές τους λεπτομέρειες και εξελίσσονται. Αυτός ο κανόνας της σύγχρονης εποχής εφαρμόζεται και στο θεσμό των αρραβώνων. Πολλά έχουν αλλάξει στον τρόπο που πλέον σήμερα αρραβωνιάζονται τα ζευγάρια, πράγμα που θα αντιληφθείτε αμέσως μόλις διαβάσετε τις παραδόσεις που ακολουθούσαν πιστά οι οικογένειες τα παλαιότερα χρόνια.
Οι αρραβώνες τότε..
Καταρχήν αξίζει να σημειώσουμε πως η λέξη “αρραβώνας” προέρχεται από το εβραϊκό erabon, που σημαίνει «εγγύηση» και ήρθε στις ελληνικές κοινωνικές ομάδες μέσω των εμπορικών συναλλαγών των Ελλήνων με τους Φοίνικες.
Ποια ήταν όμως τα χαρακτηριστικά των αρραβώνων:
Ο σκοπός: η πνευματική γνωριμία του ζευγαριού και των δυο οικογενειών. Ο γαμπρός ζητούσε την κοπέλα από τον πατέρα και η πράξη λεγόταν “λογοδόσημο”.
Επόμενο βήμα: σύνθεση προικοσυμφώνων. Καθοριζόταν η προίκα που θα έπαιρνε ο γαμπρός από τη νύφη – Αφού συμφωνούσαν σε όλα, τότε μόνο έδιναν υπόσχεση αρραβώνα και καθόριζαν την ημερομηνία γάμου.
Η τελετή: Ο παπάς την ώρα του αρραβώνα διάβαζε στο σπίτι την ευχή, σταύρωνε τα δαχτυλίδια τα οποία είχαν δέσει με κόκκινη κορδέλα σε άσπρο μαντήλι, μπροστά στην εικόνα της Παναγίας. Στη συνέχεια, τα περνούσε στους αρραβωνιασμένους και ο κουμπάρος τα άλλαζε. Η νύφη για να τιμήσει τους καλεσμένους, κερνούσε ποτό και καραμέλες. Μάλιστα, τα φτωχά ζευγάρια δανείζονταν βέρες από την εκκλησία και μετά τη λήξη του μυστηρίου, τις επέστρεφαν.
Οι όμορφες λεπτομέρειες: Η νύφη έδινε το εργόχειρό της στον αρραβώνα σαν σημάδι ότι δέχεται την ένωση. Εάν χάλαγε ο αρραβώνας η πεθερά έπρεπε να γυρίσει πίσω στη νύφη το εργόχειρό της. Ακόμα, η πεθερά αναλάμβανε να στολίσει τη νύφη στον αρραβώνα: της αγόραζε φουστάνι, παπούτσια, κάλτσες. Όταν θα παντρευόταν η νύφη, θα έστηνε όλα τα δώρα της πεθεράς στην προίκα της.
Η περίπτωση της Κρήτης: Στην Κρήτη εάν ο πατέρας της νύφης έλεγε όχι, όλα σταματούσαν. Ο πατέρας ήταν αυστηρός αρχηγός της οικογένειας και ο υπεύθυνος για την έγκριση του γάμου και έτσι οι μελλόνυμφοι ήταν υποχρεωμένοι να υπακούσουν στην απόφασή του. Η επίσημη έγκριση του πατέρα για το γάμο γινόταν μπροστά στον παπά, ο οποίος ευλογούσε τις βέρες και επέβλεπε τη σύνθεση του προικοσυμφώνου. Τότε οριζόταν και η ημερομηνία γάμου. Το λεγόμενο «λογόστεμμα» γινόταν στο σπίτι της νύφης σε στενό οικογενειακό κύκλο. Οι γάμοι μπορούσαν να γίνουν τις Κυριακές ή άλλες γιορτινές μέρες, όχι όμως Τρίτη, Τετάρτη ή το μήνα Μάιο. Κατά τον αρραβώνα, ακούγονταν μαντινάδες όπως:
Απόψ’ αρραβωνιάζομαι με σένα κοπελιά μου
και τη χαρίζ’ ολόψυχα σε σένα την καρδιά μου
Απόψ’ αρραβωνιάζομαι κι ο Θιός να μ’ αξιώσει
να βρω κουμπάρο άξιο να μας εστεφανώσει
Ήρθε ο καιρός οι δυο καρδιές να σμίξουνε ομάδι
κι η μια τσ’αλλής να δώσουνε τσ’ αγάπης το σημάδι
Ο αρραβώνας στις μέρες μας!
Παρόντες στους αρραβώνες είναι οι συγγενείς πρώτου βαθμού και από τις δυο οικογένειες και ο κουμπάρος. Οι συγγενείς του γαμπρού δίνουν στη νύφη για δώρα χρυσά κοσμήματα. Ο αρραβώνας γίνεται στο σπίτι της νύφης, όπου στολίζεται ένα τραπέζι στρωμένο με λευκό τραπεζομάντηλο, με δίσκο με κουφέτα και ένα εικόνισμα. Όταν φτάσει ο γαμπρός, προβλέπεται να ακουμπήσει στο δίσκο το κουτάκι με τις βέρες.
Όταν καταφτάσουν όλοι οι καλεσμένοι, ο κουμπάρος περνά τις βέρες στους μελλόνυμφους στον παράμεσο του αριστερού χεριού τους. Οι βέρες παραμένουν εκεί μέχρι να έλθει η ημέρα του γάμου. Η Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία έχει καταργήσει το τελετουργικό του αρραβώνα (από τις 30 /09/1999), από την Ιερά Σύνοδο, καθώς δεν επιτρέπει τις προγαμιαίες σχέσεις. Έτσι, ο αρραβώνας γίνεται κατά τη διάρκεια του μυστηρίου του γάμου, όπου ο παπάς πρώτα αρραβωνιάζει το ζευγάρι και στη συνέχεια το παντρεύει.
Φωτό από: www.aucklandweddings.co.nz
