Ρώτησα και τη μάνα γη
Κι απάντησέ μου: η Κρήτη…
Είπε πως είναι ο πυρσός
Για όλο τον πλανήτη!
Το καλοκαίρι που πέρασε λιαζόμουν στην πλατεία του χωριού, κάτω από έναν πλάτανο, στο καφενείο της πλατείας, με την Κρητικιά μητέρα μου, Βέτα, και την Κρητικά φίλη μας, ντόπια, Κούλα! Το Σκαλάνι είναι ένα μικρό χωριό κοντά στην Κνωσό, που απέχει σχεδόν 10 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο. Το θέρος εκεί προσφέρει καψαλιές στο σώμα κάθε μεσημέρι και από το απόγευμα και μετά, σου χαρίζει μια ανεκτίμητη δροσιά αναζωογόνησης.
Στο διπλανό τραπεζάκι, μια παρέα νέων αντάλλασε μαντινάδες για τον έρωτα. Η κρητική γλώσσα έχει μια μοναδική ιδιομορφία, προφέρεται σαν μελωδία. Ανοίγω λοιπόν το σημειωματάριό μου και με τη βοήθεια της μαμάς και της φίλης, καταγράφω λέξεις κρητικές, μελωδικές! Απολαύστε..
-
Γιάντα= γιατί
-
Είντα= τι;
-
Επαέ= εδώ
-
Χοχλιοί= σαλιγκάρια
-
Ξάσου= έννοια σου
-
Απολυμάρες= τρέλες
-
Οντάς= πάνω δωμάτιο
-
Απίδια= αχλάδια
-
Καλογυναικάρι= νυφίτσα
-
Σκλώπα= κουκουβάγια
-
Τζισβές= μπρίκι
-
Χαρώ το= τι όμορφο
-
Κουζουλός= τρελός
-
Κουζουλάθηκες;= τρελάθηκες;
-
Μπλάβο= μπλε
-
Κατέχω= ξέρω
-
Σύντεκνος= νονός
-
Πέ το= πες το
-
Ζερβά= αριστερά
-
Γλάκα= τρέχα
-
Κύρης= πατέρας
-
Ψαρός= ξανθός
-
Σοφράς= χαμηλό στρογγυλό τραπέζι
-
Ανεστορούμαι= θυμάμαι
-
Άθος= στάχτη τζακιού
-
Μουζουδιά= μουτζούρα
-
Με φταρμίσανε= με ματιάσανε
-
Μια ολιά= λίγο
-
Καθαργά= κάθε βράδυ
-
Κιασές= μπωλ
-
Κλουθώ= ακολουθώ
-
Δέσπολο= μούσμουλο
-
Αρισμαρί= δενδρολίβανο
-
Κονάκι= σπίτι
-
Δροσονέρι – ταχινή= πρωινό
-
Μετόχι= εξοχικό σπίτι
-
Μποστάνι= λαχανόκηπος
-
Χλωροκουκιά= κουκιά
-
Μεταξεσύρω= μετακινώ
-
Ανεστολούχητα= αναστεναγμοί
-
Γιαγερμός= επιστροφή
-
Σκόλη= αργία
-
Γροικώ= ακούω
-
Ξανοίγω= κοιτώ
-
Μουρέλλο= μικρή ελιά
-
Τραβαγία= μπελάς
-
Μπουμπουριστός= ξυδάτος τηγανητός
-
Χαχαλιές= χούφτες
-
Πορτέγο= πόρτα
-
Πεσκέσι= δώρο
-
Θορρώ= βλέπω
-
Πάντερμος= καημένος
-
Μικιό κοπελιδάκι= μικρό παιδάκι
Φωτό από: hofman01
