Η Θεσσαλονίκη από το 1912 και τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων, με την ενσωμάτωσή της στο σύγχρονο Ελληνικό Κράτος, αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας. Τι γνωρίζουμε όμως για τις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη τη χρονιά, το 1912, μετά τη λήξη των βαλκανικών πολέμων;
Ο ελληνικός στρατός πρωτομπήκε στη Θεσσαλονίκη στις 26 Οκτωβρίου 1912. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες επέτρεψαν την τούρκικη περιπολία στις γειτονιές για εβδομάδες, με στόχο την αστυνόμευση της πόλης. Ακόμα, ένας σημαντικός αριθμός βυζαντινών εκκλησιών άργησε να απαλλαχτεί από τη μορφή των τζαμιών. Η διατήρηση της οθωμανικής διοικητικής δομής της πόλης είχε σκοπό την αποφυγή της οικονομικής και κοινωνικής διάλυσης της πόλης. Επιπλέον, οι Τούρκοι έπαψαν να αποτελούν για τους Έλληνες εχθρικό φόβητρο. Στη θέση αυτή είχαν μπει πλέον οι Βούλγαροι, οι οποίοι έφτασαν επίσης στην Θεσσαλονίκη 8 ώρες αργότερα από τους Έλληνες.
Μετά την απελευθέρωση λοιπόν, σειρά είχε ο εξελληνισμός της Θεσσαλονίκης, ο οποίος υπήρξε δύσκολο επίτευγμα, για αρκετούς λόγους:
• Η θέσπιση μιας σύγχρονης ελληνικής γραφειοκρατίας θα έπαιρνε πολύ καιρό μέχρι την τελειοποίησή της
• Δεν υπήρχε απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση της Θεσσαλονίκης με την υπόλοιπη Ελλάδα (ξεκίνησε μετά το 1916)
• Οι ταχυδρομικές επιστολές καθυστερούσαν από εβδομάδες έως και μήνες
• Το τουρκικό νόμισμα συνέχισε για αρκετά χρόνια να χρησιμοποιείται παράλληλα με το ελληνικό.
Ο «πόλεμος στο φέσι» υπήρξε η αιτία πολλών απολύσεων εργαζομένων. Όσοι το φορούσαν εν ώρα εργασίας, υπάλληλοι τρένων, τραμ και ηλεκτρικού, απολύονταν. Το ίδιο συνέβαινε και σε όσους Τούρκους αρνούνταν την ελληνική υπηκοότητα. Οι Βούλγαροι δεν βρίσκονταν πλέον στην πόλη και οι Εβραίοι εργάτες επέδειξαν συμμόρφωση με κάθε ελληνικό όρο.
Στη Θεσσαλονίκη του 1912, στον Πειραιά κατέφθαναν με σκάφη αστυνομικοί, χωροφύλακες, δικαστές και δικηγόροι, από την Κρήτη και την Πελοπόννησο κυρίως, για να επανδρώσουν το διοικητικό προσωπικό σε μηχανισμούς της πόλης.
Αναφορικά με την κατανομή των κατοίκων και των εθνικοτήτων τους, σύμφωνα με το βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ “Θεσσαλονίκη, η πόλη των φαντασμάτων”, υπάρχουν σημαντικά στοιχεία στη διάθεση του κοινού. Η απογραφή του 1913 καταγράφει την εξής εθνολογική σύσταση της Θεσσαλονίκης:
• 157.889 άνθρωποι
• 40.000 Έλληνες
• 45.867 Μουσουλμάνοι
• 61.439 Εβραίοι
Στις γειτονιές της Θεσσαλονίκης επικρατούσε η μικτή κατοίκηση, χωρίς γκέτο, με τις θρησκευτικές κοινότητες να ζουν ενωμένες.
Μετά το 1912 και με κορύφωση τα επερχόμενα χρόνια του 1922, η Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται βιομηχανικό κέντρο της Βόρειας Ελλάδας. Οι προϋπάρχουσες βιομηχανίες επεκτείνονται, ιδρύονται νέες, κυρίως στους τομείς της κλωστοϋφαντουργίας, της επεξεργασίας καπνών, μηχανουργίας, βιομηχανίας χαρτιού και χημικών προϊόντων. Οι διαδικασίες για την ανάπτυξη μιας μεγάλης πόλης είχαν ξεκινήσει ξανά!
Φωτό από: www.greek-weather.org
