Ίντριγκα, πάθος, ανταγωνισμός και εθισμός στην εξουσία. Όλα αυτά τα συναισθήματα σε κυριεύουν όταν κυνηγάς τα λεφτά και ό,τι συνεπάγονται αυτά. Είναι ένας δρόμος που συνήθως σε οδηγεί στην απληστία και εν τέλει στη διαφθορά. Ακολουθούν οι δέκα αντιπροσωπευτικότερες ταινίες για το χρήμα και τις συνέπειές του.
1. Wall Street – Γουόλ Στριτ
Έτος παραγωγής: 1987
Σκηνοθέτης: Oliver Stone
Πρωταγωνιστούν: Charlie Sheen, Tamara Tunie, Franklin Cover
Ο δεξιοτέχνης σκηνοθέτης, Στόουν, επηρεασμένος από τη ζωή του πατέρα του ως χρηματιστή, εμπνεύστηκε το 1987 την ταινία Γουόλ Στριτ. Στον κόσμο της Γουόλ Στριτ, επικρατεί ο νόμος του ισχυρότερου και του πιο αδίστακτου. Περιουσίες μπορεί να χαθούν ή να αποκτηθούν σε χρόνο dt, ζωές να καταστραφούν ή να ξεκινήσουν με την αλλαγή κάποιων πανίσχυρων αριθμών. Στην ταινία, ένας φιλόδοξος νεαρός χρηματιστής βρίσκεται σε ηθικό αδιέξοδο όταν συναντά στο δρόμο του το θρύλο της Γουόλ Στριτ, Γκόρντον Γκέκο, έναν άνθρωπο αμείλικτο μπροστά στο κέρδος.
Σε αυτή την αντιπροσωπευτική ταινία για το χρήμα, ο Μάικλ Ντάγκλας εντυπωσιάζει με την ηθοποιία του. Πέραν από την ερμηνεία του Ντάγκλας όμως, στο κοινό μένουν δύο σημαντικά μηνύματα: Πρώτον πως η πλεονεξία και η χωρίς φραγμούς κερδοσκοπία συνοδεύονται από τραγικές συνέπειες και δεύτερον, πως ακόμα και ένας ιδεολόγος μπορεί να αλλοιωθεί ηθικά στη θέα του χρήματος.
2. Όλα για τα λεφτά – Two for the money
Έτος παραγωγής: 2005
Σκηνοθέτης: D.J. Caruso
Πρωταγωνιστούν: Αλ Πατσίνο, Μάθιου Μακ Κόνεχυ, Ρενέ Ρούσο, Αρμάντ Ασάντε, Τζέιμι Κινγκ
Ο Μάθιου Μακ Κόνεχυ υποδύεται τον Μπράντον Λανγκ, ένα διάσημο παίκτη κολεγιακού φουτμπόλ, που μετά από σοβαρό ατύχημα, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το άθλημα. Η καριέρα του όμως δε σταματά, καθώς χάρη στις πολλαπλές επιτυχημένες προβλέψεις του για αγώνες, καλείται από τον μεγαλύτερο ατζέντη στοιχημάτων Γούολτερ Άμπραμς (Αλ Πατσίνο) να δουλέψει για αυτόν ως πράκτορας στοιχημάτων. Ο Μπράντον δέχεται και γνωρίζει την επιτυχία και το χρήμα, καθώς και τον υπόκοσμο του τζόγου.
Την παράσταση κλέβει η ερμηνεία του Αλ Πατσίνο, στο ρόλο του εκρηκτικού και δυναμικού Γουόλτερ, που προσπαθεί να εκπαιδεύσει τον Μπράντον ως αντάξιο διάδοχό του.
3. Το Χρώμα του Χρήματος – The Color of Money
Έτος παραγωγής: 1986
Σκηνοθέτης: Μάρτιν Σκορτζέζε
Πρωταγωνιστούν: Τομ Κρουζ, Πωλ Νιούμαν, Μαίρη Ελίζαμπεθ Μαστραντόνιο, Τζων Τορτούρο
Μία από τις διασημότερες ταινίες του Σκορτσέζε, που φέρνει σε επαφή δύο «ωραίους» διαφορετικών εποχών, με φόντο το χρήμα. Αυτή είναι η περιγραφή της κινηματογραφικής παραγωγής «Το χρώμα του χρήματος». Η υπόθεση θέλει το Γρήγορο Έντι Φέλσον, έναν παλιό μαέστρο του μπιλιάρδου με τα χαρίσματα της απατεωνιάς, να ανακαλύπτει ένα νέο και πολλά υποσχόμενο παίκτη μπιλιάρδου, το Βίνσεντ. Του θυμίζει το νεότερο εαυτό του και τις παρελθούσες ημέρες δόξας και έτσι του προτείνει να τον διδάξει τον παλιό τρόπο των μπιλιαρδόρων που κέρδιζαν χρήματα από τα στοιχήματα ξεγελώντας τους αντιπάλους τους.
Όταν ο Βίνσεντ λέει το «ναι», ξεκινά μια περιπετειώδης περιοδεία σε όλη τη χώρα για να δουλέψουν στις αίθουσες του μπιλιάρδου. Η ένταση ανάμεσα στα δύο «λιοντάρια» δεν αργεί να έρθει, ιδίως μετά τη συνεχόμενη επίδειξη ταλέντου από το νεαρό μπιλιαρδόρο.
4. Ο Δρόμος του Χρήματος – Margin Call
Έτος παραγωγής: 2011
Σκηνοθέτης: J.C. Chandor
Πρωταγωνιστούν: Κέβιν Σπέισι, Πωλ Μπέτανυ, Τζέρεμυ Άιρονς, Ντέμι Μουρ
Μια τράπεζα επενδύσεων προσπαθεί να σωθεί πριν καταστραφεί ολοκληρωτικά. Οι απολύσεις εργαζομένων δεν λύνουν κάτι, μιας που τα οικονομικά ανοίγματα είναι επικίνδυνα μεγάλα. Ένας υπάλληλος, μέσω μιας φόρμουλας, ανακαλύπτει αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει σε διάστημα ωρών, θέτοντας το δίλημμα: κατάρρευση της τράπεζας ή παγκόσμια οικονομική κρίση. Αυτό που συμπεραίνει ο θεατής είναι πως το σύστημα έχει τέτοια βαθιά διαφθορά που καθίσταται αδύνατο να αλλάξει κάτι, ειδικά μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.
Η ταινία αναφέρεται στη Λήμαν Μπράδερς και τα Γκόλντεν Μπόυς, στην οικονομική κρίση που βιώνουμε σήμερα και στις συνθήκες δημιουργίας της. Είναι ένα έργο που αποκαλύπτει τα συμφέρονται πίσω από τις κλειστές πόρτες των μεγαλύτερων τραπεζών του κόσμου και κυρίως τη μόνιμη τάση υποστήριξης της «δικής μας θέσης» αγνοώντας όλα τα κόστη.
5. Εύκολο Χρήμα – Mad Money
Έτος παραγωγής: 2008
Σκηνοθέτης: Κάλι Κούρι
Πρωταγωνιστούν: Ντάιαν Κίτον, Τεντ Ντάνσον, Κέιτυ Χολμς
Η κωμωδία αυτή ξεδιπλώνει την περιπέτεια τριών γυναικών που αποφάσισαν να απαλλαγούν από το οικονομικό τους πρόβλημα ληστεύοντας την εταιρεία στην οποία εργάζονται: μια τράπεζα με απαραβίαστο σύστημα ασφαλείας. Η δυναμική νέγρα βάζει τις υπόλοιπες δύο, μια μητέρα με οικογενειακά ζητήματα και μια νιόπαντρη τριαντάρα, σε ένα κόλπο με ακραίο ρίσκο. Οι στερήσεις της ζωής στις τρεις προσωπικότητες, τις δένουν σε μια ακαταμάχητη ομάδα που τελικά πετυχαίνει το στόχο της.
Η δυσκολία τώρα είναι πώς θα διαχειριστούν τα τεράστια ποσά χρημάτων που απέκτησαν στα χέρια τους! Δεν πρέπει να προβούν σε αγορές για να μην κινήσουν υποψίες. Τελικά, ο χειρισμός του αιφνίδιου πλουτισμού, όπως αποδεικνύεται, συνοδεύεται από μεγαλύτερες δυσκολίες και κινδύνους από την ίδια τη ληστεία μιας τράπεζας.
6. Η Συμμορία των Έντεκα – Ocean’s Eleven
Έτος παραγωγής: 2001
Σκηνοθέτης: Στήβεν Σόντερμπεργκ
Πρωταγωνιστούν: Τζωρτζ Κλούνευ, Μπραντ Πιτ, Ματ Ντέιμον
Μια ασυναγώνιστη συμμορία στήνεται από τον πρόσφατα αποφυλακισμένο Ντάνιελ Όσιαν, προκειμένου να πραγματοποιηθεί ένα τεράστιο κόλπο: η ληστεία τεράστιων ποσών από τα τρία καζίνο του Λας Βέγκας: τα Μπελάτζιο, Μιράζκαι MGM Γκραντ. Όλα ανήκουν στον Τέρι Μπένεντικτ, ο οποίος φλερτάρει την πρώην σύζυγο του Ντάνι, Τες. Ο Ντάνι προσλαμβάνει τους καλύτερους επαγγελματίες απατεώνες από όλο τον κόσμο, ο καθένας στην ειδικότητά του. Υπάρχουν τρεις κανόνες που πρέπει να ακολουθήσει η συμμορία αυτή: Πρώτον να μη χυθεί αίμα. Δεύτερον να ληστεύουν μόνο όσους το αξίζουν. Τρίτον να το κάνεις σαν να μην έχεις τίποτα να χάσεις.
Η γεμάτη ατάκες, σάτιρα και έξυπνο χιούμορ ταινία, όπως ήταν φυσικό χάρη στο διασημότατο κάστινγκ, απέσπασε καλές κριτικές και έγινε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία παγκοσμίως. Ο Σόντερμπεργκ σκηνοθέτησε και τις δύο συνέχειες που ακολούθησαν, Η Συμμορία των Δώδεκα (Ocean’s Twelve) το 2004 και Η Συμμορία των Δεκατριών (Ocean’s Thriteen) το 2007, σε αντίστοιχο πνεύμα και ύφος.
7. Ξύπνα, Βασίλη
Έτος παραγωγής: 1969
Σκηνοθέτης: Γιάννης Δαλιανίδης
Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Κωνσταντίνου, Αλέκος Αλεξανδράκης και Έλενα Ναθαναήλ
Ο Βασίλης Βασιλάκης (Γιώργος Κωνσταντίνου), είναι ένας χαμηλόμισθος υπάλληλος ενός εκδοτικού οίκου, που προσπαθεί να πλουτίσει αγοράζοντας λαχεία. Δυστυχώς δεν έχει την απαιτούμενη τύχη και τίποτα δεν αλλάζει στη ζωή του, μέχρις ότου, λόγω κάποιων εργασιακών διαφωνιών, απολύεται. Όταν μαθαίνει πως η αδερφή του ετοιμάζεται να παντρευτεί με το Μάνο Αποστόλου (Αλέκο Αλεξανδράκη), τον οποίον αντιπαθεί σφόδρα, αρχίζει να τρελαίνεται. Η μεγάλη ζημιά γίνεται όταν ο Μάνος κερδίζει το λαχείο από ένα λαχειοπώλη που ο Βασίλης είχε διώξει νωρίτερα. Η ειρωνεία της τύχης τσακίζει την ψυχολογική ισορροπία του φουκαρά Βασίλη, ο οποίος νομίζει ότι είναι κόκορας και κλείνεται σε κλινική.
Μετά την αποθεραπεία του, επισκέπτεται την αδερφή του και το μισητό γαμπρό του, οι οποίοι έχουν αλλάξει εντελώς τρόπο ζωής και συμπεριφέρονται σαν νεόπλουτοι. Αυτό ταράζει έντονα το Βασίλη και επαναφέρει το ρόλο του κόκορα στο προσκήνιο. Πρόκειται για μια ταινία βασισμένη στη θεατρική κωμωδία του Δημήτρη Ψαθά, που κέρδισε το ελληνικό κοινό.
8. Πολυθρόνα για Δύο – Trading Places
Έτος παραγωγής: 1983
Σκηνοθέτης: Τζων Λάντις
Πρωταγωνιστούν: Νταν Ακρόυντ, Έντυ Μέρφι, Ραλφ Μπέλαμυ, Ντον Αμίτσι
Η Πολυθρόνα για Δύο είναι μια αμερικανική κωμωδία παραγωγής 1983 με πολύ ιδιαίτερο σενάριο. Οι αδελφοί Ντιουκ, είναι δύο ηλικιωμένοι χρηματιστές που έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο στη ζωή τους, που φιλοσοφούν για θέματα που τους αφορούν. Μια μέρα, διαφωνούν τόσο έντονα για το αν η διάνοια σχετίζεται με την κληρονομικότητα, που κάνουν μια συμφωνία, ή αλλιώς στήνουν ένα στοίχημα. Στοιχηματίζουν ένα δολάριο ότι η ανταλλαγή θέσεων που θα προκαλέσουν δεν θα φέρει την καταστροφή: φροντίζουν λοιπόν ο ικανότερος και ο πλουσιότερος υπάλληλός τους να βρεθεί στο δρόμο. Στη θέση του, βάζουν έναν απατεώνα ζητιάνο που παριστάνει τον ανάπηρο πολέμου.
Η αναστάτωση που προκαλούν στη ζωή όσων εμπλέκονται στο κόλπο, είναι σκηνοθετημένη με τέτοιο τρόπο που διαμορφώνεται μια από τις πιο απολαυστικές κωμωδίες της δεκαετίας του ’80. Ο Έντι Μέρφι με το χαρακτηριστικό του γέλιο, ξεδιπλώνει το υποκριτικό του ταλέντο ως ένας νέγρος κωμικός σταρ.
9. Το χρήμα – L’ Argent
Έτος παραγωγής: 1983
Σκηνοθέτης: Ρόμπερτ Μπρεσόν
Πρωταγωνιστούν: Κρίστιαν Πατέϋ, Βίνσεντ Ριστερούτσι, Συλβί Βαν ντεν Έλσεν
Η βραβευμένη ταινία του Μπρεσόν αποδεικνύει το θανάσιμο υλικό του χρήματος με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο. Παρακολουθούμε τη διαδρομή ενός πλαστού χαρτονομίσματος 500 φράγκων, το οποίο αλλάζοντας χέρια, καταλήγει στην κατοχή του Ιβόν (Κριστιάν Πατέϋ), ενός υπαλλήλου εταιρείας καυσίμων. Αυτό το συμβάν του αλλάζει τη ζωή, μετατρέποντάς τον σε έναν εγκληματία που δεν μπορεί να καθορίσει την τύχη του και εν τέλει καταλήγει στην αυτοκαταστροφή.
Η απληστία, τα πλούτη, η συνεχής ανάγκη πολλαπλασιασμού χρήματος, αποτελούν ένα αυστηρό και μη αναστρέψιμο συμβόλαιο θανάτου, όπως φαίνεται από το κλασικό έργο του 1983. Η αυτοκαταστροφική τάση του ενός, δικαιολογεί και την οικονομική κρίση των πολλών, που αθροίζουν μια διεφθαρμένη κοινωνία.
10. Το Πλουσιόπαιδο – Richie Rich
Έτος παραγωγής: 1994
Σκηνοθέτης: Ντόναλντ Πέτρι
Πρωταγωνιστούν: Μακώλεϋ Κάλκιν, Τζον Λαροκέτ, Έντουαρντ Χέρμαν
Αυτή η οικογενειακή κωμωδία διδάσκει με πόσο διασκεδαστικό τρόπο μπορείς να ξοδέψεις μια περιουσία, νικώντας τη βαρεμάρα και δράττοντας την κάθε μέρα της ζωής! Το πλουσιόπαιδο, Ρίτσι, υποδύεται ο τότε βετεράνος αυτού του είδους των ταινιών, Μακώλεϋ Κάλκιν (βλέπε Μόνος στο Σπίτι). Όλα ξεκινούν όταν οι πάμπλουτοι γονείς του εξαφανίζονται. Ως ο μόνος κληρονόμος της τεράστιας περιουσίας τους, ο Ρίτσι, αναλαμβάνει τη διεύθυνση των οικογενειακών επιχειρήσεων. Ο κακότροπος και ύπουλος συνάδελφος του πατέρα του όμως, Λόρενς Βαν Νταφ, παράλληλα με την εκμετάλλευση της αυτοκρατορίας αυτής, προσπαθεί να εξαλείψει την παραμικρή ελπίδα επιστροφής των γονιών του. Και η περιπέτεια ξεκινάει!
Εξαιρετικό ενδιαφέρον στην ταινία έχει η ανακάλυψη νέων τρόπων ξοδέματος των χρημάτων: απαραίτητη προϋπόθεση να προσφέρουν πραγματική ψυχαγωγία. Και το μυαλό ενός παιδιού, τα καταφέρνει πανεύκολα και αποτελεσματικά, γνωρίζοντας τη χαρά του πλούτου και όχι την κατάθλιψη της απληστίας.
