Ο θεσμός της ελληνικής οικογένειας, είναι ίσως ο πιο ισχυρός πυλώνας για την Ελληνίδα και για τον Έλληνα. Θα μου πείτε, ο υπόλοιπος κόσμος; Σε άλλες χώρες; Την απάντηση, τη γνωρίζετε. Σπάνια θα δείτε (πέραν από ορισμένους λαούς της ανατολικής Ασίας) να έχουν τέτοια σχέση και τόσο ισχυρό δέσιμο με την οικογένεια, όσο εμείς, οι Έλληνες. Οι ισχυροί αυτοί δεσμοί των ατόμων με την οικογένεια, δημιουργούν έντονα αποτελέσματα.
Η ελληνική λογοτεχνία, έχει άπειρα βιβλία στα οποία η οικογένεια βρίσκεται σε κεντρική θέση. Ας δούμε δύο ελληνικά μυθιστορήματα μέσα από τα οποία μπορεί να γίνει μια σύγκριση και να δούμε την εξέλιξη της ελληνικής οικογένειας, τα τελευταία 150 χρόνια περίπου!
“Το αμάρτημα της μητρός μου”, Γεώργιος Βιζυηνός
Στο συγκλονιστικό αυτό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, ο Βιζυηνός, με μαεστρία περιγράφει τις αξίες και τις πεποιθήσεις που είχαν οι οικογένειες τότε σε ηθικό επίπεδο, και ακόμα τον ρόλο της θρησκείας, της ενοχής και τελικά το πώς όλα αυτά διαμορφώνουν την οικογένεια. Η μητέρα του Βιζυηνού, έχει μείνει χήρα και φροντίζει την άρρωστη κόρη της, την Αννιώ, η οποία μετά, πεθαίνει. Από εκεί και μετά, η μητέρα παραμελεί εντελώς τα τρία της αγόρια και υιοθετεί κορίτσια τα οποία τα μεγαλώνει με φροντίδα που ζήλευαν τα αγόρια. Κάποια στιγμή, αναγκάζεται να εκμυστηρευθεί ποιά μανία την οδηγούσε σε αυτές τις συμπεριφορές και ομολογεί πως άθελά της, στον ύπνο της, πλάκωσε το μικρό της κορίτσι (όντας βρέφος) και εκείνο έσκασε. Έκτοτε, τη βασάνιζαν οι τύψεις για πάντα. Σε μια εποχή που η παιδική θνησιμότητα ήταν έτσι κι αλλιώς υψηλή, η μητέρα του Βιζυηνού, δε βρίσκει γαλήνη ούτε μετά τη συγχώρεσή της από τον Πατριάρχη Ιωακείμ της Κωνσταντινούπολης.
To έργο, μολονότι αποτελεί ένα οικογενειακό δράμα, μας δίνει πάρα πολλά στοιχεία για τον τρόπο ζωής μιας οικογένειας της ελληνικής επαρχίας, για τις αξίες της αλλά και για τον ηθικό κώδικα της περιόδου. Η αδυναμία στο κορίτσι από την πλευρά της μητέρας, εκείνη την περίοδο ήταν σπάνια καθώς τα αγόρια προστατεύονταν περισσότερο και οι γυναίκες βίωναν τη διάκριση από πολύ νωρίς. Το έργο του Βιζυηνού, αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα έργα της ελληνικής λογοτεχνίας.
“Σπίτι για Πέντε”, Λότη Πέτροβιτς
Ο Βιζυηνός, έγραφε για τη δική του ιστορία και πως αυτή απεικόνιζε την πραγματικότητα της ελληνικής οικογένειας εκείνη την εποχή. Στο κατώφλι του 21ου αιώνα, πάνω από 100 χρόνια μετά, η Λότη Πέτροβιτς μας εξιστορεί μια άλλη, πολύ διαφορετική οικογενειακή πραγματικότητα. Τι και αν μέχρι τις αρχές τις δεκαετίας του 1980’ η λεγόμενη πυρηνική οικογένεια ήταν κάτι παραπάνω από κανόνας, οι κοινωνικές εξελίξεις, αναπόφευκτα, εξέλιξαν και τη φύση της ελληνικής οικογένειας.
Το βιβλίο έγινε σειρά και μεταφέρθηκε στη μικρή οθόνη και μάλιστα, με μεγάλη επιτυχία. Η ιστορία είναι διδακτική και είναι παιδικό βιβλίο που μπορεί άνετα να προσφέρει πολλά και σε ενήλικες. Η μητέρα του μικρού Άρη που είναι μόλις 9 χρονών, πεθαίνει. Ο πατέρας του Άρη, ο Ορέστης, αποφασίζει να ξαναφτιάξει τη ζωή του και παντρεύεται για δεύτερη φορά μια γυναίκα που έχει πάρει διαζύγιο από τον πρώτο της σύζυγο. Ο Φίλιππος, ο γιος της, είναι τρία χρόνια μεγαλύτερος από τον Άρη και αντιδρά έντονα στη νέα ζωή της μητέρας του.
Δεν μπορεί εύκολα να δεχτεί ως «αδελφό» τον Άρη, αλλά και ως πατέρα τον Ορέστη. Μέχρι η οικογένεια να αποκτήσει άλλο ένα παιδί, το οποίο ουσιαστικά θα ενώσει την οικογένεια, ο κάθε ένας, περνά τον δικό του γολγοθά. Ο Φίλιππος και ο Άρης, κρατούν σαν ημερολόγιο, εξομολογήσεις τους σε μαγνητόφωνο. Ο Ορέστης καλεί έναν φίλο του και του μιλάει και η γυναίκα του, γράφει γράμματα στην αδερφή της στην Κρήτη. Σύγχρονες προκλήσεις, σύγχρονη οικογένεια. Το happy end της ιστορίας, αποδεικνύει οτι η αληθινή αγάπη, δεν είναι απαραίτητα «εξ αίματος». Το έργο, συνταιριάζει τη συγκίνηση, τους προβληματισμούς με αστεία περιστατικά.
