Οι λίστες με τα 10, τα 20, τα 100 καλύτερα βιβλία, δίνουν και παίρνουν εδώ και αρκετά χρόνια. Βέβαια, ποιά 10, 20 ή 100 καλύτερα; Της δεκαετίας, του αιώνα, όλων των εποχών; Εύκολα καταλαβαίνουμε πως οι λίστες είναι υποκειμενικές, όσα αντίτυπα και αν έχουν πουλήσει τα βιβλία που μπαίνουν μέσα σε αυτές, όποια και αν ήταν η επιρροή αυτών των έργων σε μεταγενέστερους συγγραφείς και έργων τους. Ωστόσο το 2013, έγινε κάτι αρκετά πρωτότυπο. Μελετήθηκαν 152 λίστες που δημιουργήθηκαν για να αναδείξουν τα καλύτερα βιβλία που γράφτηκαν κατά τον 20ο αιώνα. Έτσι λοιπόν, προέκυψε μια νέα λίστα… Ας πούμε μια λίστα-μέσος όρος των 152. Ποιά είναι αυτά τα έργα;
1. Ο υπέροχος Γκάτσμπυ, Σκοτ Φιτζέραλντ (1925).
Την ταινία, την απολαύσαμε πρόσφατα στους κινηματογράφους. Πέραν της αγάπης που διαρκεί και του ρομαντισμού που υπάρχει στο έργο, ολόκληρο το «αμερικανικό όνειρο», σκιαγραφείται μέσα στις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος. Ο άνθρωπος σε αυτά τα χρόνια, μπορεί να πλουτίσει ξεκινώντας από το τίποτε και βέβαια, να μπορεί να ακολουθήσει ιπποτικές και ρομαντικές συνήθειες. Είναι σίγουρα ένα μυθιστόρημα που αναπαριστά μια ολόκληρη εποχή.
2. Λολίτα, Βλαντιμίρ Ναμπούκωφ (1955).
Η ποιητικότητα του λόγου του Ναμπούκωφ, φαίνεται από την αρχή. Ο ίδιος ο Χάμπερτ, ομολογεί πως είναι αμαρτία το πάθος που νιώθει για τη 12χρονη Άνναμπελ. Το βιβλίο, «ακροβατεί» ταυτόχρονα σε πολλά τεντωμένα σχοινιά. Το βιβλίο γυρίζει γύρω από αυτόν τον ανεκπλήρωτο έρωτα του Χάμπερτ. Η λογοτεχνική του αξία είναι αναμφίβολα μεγάλη. Είναι από τα πρώτα βιβλία που δημιούργησαν έντονες συζητήσεις για τα όρια της τέχνης και για το μέχρι που τελειώνει η δουλειά της πένας και ξεκινά αυτή του ήθους. Το βιβλίο πέρασε από πολλές απαγορεύσεις και λογοκρισίες.
3. Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, Μαρσέλ Προυστ (1913-1927).
To να αναζητεί κανείς τον Μαρσέλ Προυστ, μόνο… χαμένος χρόνος δεν είναι. Πραγματικά, ένα από τα πιο λαμπρά πνεύματα του 20ου αιώνα. Ο Προύστ προτιμούσε φαίνεται τα βιβλία που έχουν μια συνέχεια. Βιβλία, που να μοιάζουν με τη ζωή. Επτά τόμοι χρειάστηκαν για να αναζητήσει ο Προύστ τον χαμένο χρόνο, ή έστω το νόημα του χρόνου. Αναμνήσεις, παρελθόν, παρόν και μέλλον, ευτυχία, νοσταλγία και δυστυχία. Όλα αυτά, υπό το πρίσμα του χρόνου ή ακόμη καλύτερα, του ανθρώπου…
4. Οδυσσέας, Τζέημς Τζόυς (1922).
Ποιά σχέση έχει ο Τζέημς Τζόυς με τον Όμηρο; Είναι η ίδια σχέση που έχει ο κύριος Μπλούμ με τον Οδυσσέα. Όλα γίνονται μέσα σε μία «μεγάλη μέρα». Πρόκειται για την 16η Ιουνίου του 1904. Ο Joyce προσπαθεί να φέρει τον Όμηρο στα δικά του μέτρα και στη δική του εποχή. Η σπηλιά του Κύκλωπα, μπορεί να είναι μια μπυραρία ενώ το νησί του Αιόλου, εύκολα μετατρέπεται σε γραφείο που εδρεύει εφημερίδα. Ο κόσμος του Ομήρου, ντύνεται στο «σήμερα» του Τζόυς που προσπαθεί να δείξει πως τα συναισθήματα ζουν τη δική τους Οδύσσεια, έστω και μέσα σε μια μέρα…
5. Εκατό χρόνια μοναξιά, Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες (1967).
Οι Ισπανοί, το θεωρούν ένα από τα μεγαλύτερα έργα που γράφτηκε στα ισπανικά. Εκατό χρόνια μοναξιάς… Όπως κάθε μεγάλο έργο, έτσι και αυτό του Μάρκες, δύσκολα μπορεί να πάρει «ταμπέλα». Στοιχεία φαντασίας και υπερβολής, χρησιμοποιούνται για να αναδειχθεί η εξέλιξη ενός λαού, του κολομβιανού. Πέραν των εξαίσιων περιγραφών, ο Μάρκες, αφήνει ερωτήματα στον αναγνώστη. Ποιά είναι η πρόοδος; Ποιός είναι ο πολιτισμός; Προχωράμε ευθεία;
6. Οι Δουβλινέζοι, Τζέημς Τζόυς (1916).
Ο καθένας, αλλάζει τον τίτλο ενός βιβλίου που έχει διαβάσει, όπως εκείνος θέλει. «Γνωρίστε τον άνθρωπο μέσα από τους Ιρλανδούς» ή το αντίθετο; Πολλά τα αυτοβιογραφικά στοιχεία τα οποία μας κάνουν να γνωρίσουμε τον συγγραφέα μέσα από τα βιώματά του. Ποιοί είμαστε τελικά; Πόσες ταυτότητες και πρόσωπα έχουμε;
7. Η βουή και η αντάρα, Γουίλιαμ Φώκνερ (1929).
Παρόλο που υπάρχει ένας Ντοστογιέφσκι και ένας Τολστόϊ και βέβαια και άλλα τεράστια ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, σε πολλές λίστες που απεικονίζουν τη δημοφιλία συγγραφέων, έρχεται πρώτος. Δεν μας κάνει εντύπωση, άπαξ και διαβάσουμε το «Η βουή και η αντάρα». Το οικονομικό κράχ κατά την τρίτη δεκαετία του 20ου αιώνα, άφησε πίσω του τεράστια καταστροφή. Οι εσωτερικοί μονόλογοι των ηρώων μας πάνε ταξίδι στα βάθη της ψυχής του ανθρώπου. Ο πλούτος, αποκαλύπτει τον άνθρωπο, το ίδιο και η έλλειψή του. Πραγματικά, επίκαιρο το έργο. Ο Φώκνερ, μας θυμίζει οτι η λογοτεχνία, μπορεί να φορέσει τον μανδύα της ιστορίας και να καταστεί διαχρονική.
