Από την άποψη διεθνούς επιτυχίας, μαζί με τον Γιώργο Σεφέρη, ο Οδυσσέας Ελύτης βρίσκεται στο Πάνθεον των ελληνικών γραμμάτων. Γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης όμως η καταγωγή των γονιών του ήταν από τη Λέσβο. Τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τα έζησε στην Αθήνα. Έργα που -μεταξύ άλλων- συγκίνησαν την Σουηδική Ακαδημία για να τον κάνει νομπελίστα είναι το ”Άξιον Εστί”, ”Προσανατολισμοί”, ” Ήλιος ο πρώτος”. Μπορούμε να θυμόμαστε ορισμένα από τα παρακάτω γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή του μεγάλου Έλληνα ποιητή.
Γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας αλλά την παράτησε.
Η κλίση του στη γλώσσα ήταν εμφανής από τα σχολικά του χρόνια. Μόλις τελείωσε το σχολείο αποφάσισε να γραφτεί στη Νομική Σχολή Αθηνών. Μόνο στην αρχή ενδιαφέρθηκε για τις σπουδές του και πολύ γρήγορα παράτησε τη Νομική για να αφιερώσει την ψυχή και το πνεύμα του στην ποίηση. Τα γυμνασιακά του χρόνια τα είχε περάσει στην Ιδιωτική Σχολή Μακρή όπου είχε για δάσκαλο τον μεγάλο Ιωάννη Κακριδή.
Γνώρισε από κοντά τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Το κανονικό επώνυμο του Ελύτη, ήταν Αλεπουδέλης. Ο πατέρας του ήταν επιχειρηματίας και ασχολούταν με τη σαπωνοποιία. Η οικογένειά του είχε στενούς δεσμούς με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον οποίο και στήριξε κατά τα δύσκολα χρόνια του Εθνικού Διχασμού. Ο πατέρας του Ελύτη, φυλακίστηκε και διώχθηκε για αυτή τη στήριξη στον Βενιζέλο. Σε ένα ταξίδι του στη Λωζάνη μαζί με τους δικούς τους, κάπου στα 12-13 του χρόνια, ο Ελύτης γνωρίζει από κοντά τον Έλληνα ηγέτη.
Η φιλία του με τον Εμπειρίκο.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος υπήρξε από μόνος του μια επανάσταση για τα ελληνικά γράμματα. Το 1935 ο Ελύτης γνωρίζει τον Εμπειρίκο και από τότε έγιναν φίλοι. Δεν ήταν μόνο η φιλία όμως σημαντική, καθώς ο Ελύτης επηρεάστηκε βαθύτατα από τη γλώσσα και τη γραφή του Εμπειρίκου, ο οποίος είχε υιοθετήσει τη μοντέρνα για τα χρόνια εκείνα, θεωρία της ψυχανάλυσης και το ρεύμα του σουρεαλισμού που θεμελίωσαν Γάλλοι ποιητές.
Στο Αλβανικό Μέτωπο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Οδυσσέας Ελύτης πολέμησε στο Έπος του 1940 και μάλιστα ήταν ανθυπολοχαγός. Στις 13 Δεκεμβρίου 1940 ο Ελύτης βρισκόταν στο μέτωπο της μάχης και τρείς μήνες μετά, οι κακουχίες παραλίγο να του πάρουν τη ζωή, στερώντας μας το ποιητικό του ταλέντο. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Ιωαννίνων με τύφο.
Έγραψε ποίημα για έναν συμπολεμιστή του που χάθηκε.
Το βίωμά του στο Αλβανικό Μέτωπο, χάραξε μια και για πάντα τη ζωή του Οδυσσέα Ελύτη. Στο περιοδικό με το οποίο συνεργαζόταν , το ”Τετράδιο”, ο Ελύτης δημοσίευσε ένα ποίημα με τίτλο ”Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας”. Οι περισσότεροι θεωρούν πως το ποίημα αυτό το αφιέρωσε στον φίλο του ανθυπολοχαγό Γιώργο Σαραντάρη, ο οποίος σκοτώθηκε ηρωικά στο πεδίο της μάχης. Και άλλα έργα έγραψε επηρεασμένος από τον πόλεμο. Ένα ήταν το ”Καλωσύνη στις Λυκοπορίες” και άλλο ένα ήταν ”Η Αλβανιάδα”.
Ο Σεφέρης τον πρότεινε για διευθυντή στο ραδιόφωνο.
Οι δύο νομπελίστες συναντήθηκαν και μάλιστα μέσω μιας συνεργασίας. Ο Γιώργος Σεφέρης ήταν διευθυντής του γραφείου του Αντιβασιλέα Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και θεώρησε καλό να αναλάβει ο Ελύτης τη διεύθυνση προγράμματος στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Η θέση αυτή ανήκε στον Ελύτη για έναν χρόνο μόνο (1945-1946).
Αυτοεξόριστος στα χρόνια της δικτατορίας.
Από το 1967 έως και το 1969 ο Ελύτης έπαψε να έχει καλλιτεχνικό φιλολογικό έργο, λόγω της δικτατορίας. Μετά πήγε στο Παρίσι όπου αρνήθηκε να δημοσιεύσει ποιήματα, λόγω του ότι η χώρα του βρίσκονταν υπόδουλη σε δικτάτορες. Μέχρι να ασχοληθεί ξανά με την αγαπημένη του ποίηση, ο Ελύτης ασχολούταν με τη ζωγραφική, η οποία ήταν η δεύτερη μεγάλη του αγάπη. Ο Ελύτης δεν δέχθηκε το βραβείο που του έδωσε η δικτατορία και αρνήθηκε ενεργό ανάμειξη στην πολιτική ζωή, αρνούμενος να κατέβει βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία.
Επιτυχίες και Νόμπελ.
Το 1961 κλήθηκε από τις ΗΠΑ για τρίμηνη επίσκεψη. Αμέσως μετά, η ΕΣΣΔ επίσης κάλεσε τον Ελύτη ο οποίος συνοδευόταν από τους Εμπειρίκο και Θεοτοκά. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο τον αναγόρευσε ως επίτιμο διδάκτορα. Το 1979, στις 18 Οκτωβρίου, η Σουηδική Ακαδημία τον βραβεύει με το Νόμπελ Λογοτεχνίας αιτιολογώντας ”για την ποίησή του, η οποία με φόντο την ελληνική παράδοση, ζωντανεύει με απομυθοποιημένη δύναμη και πνευματική καθαρότητα βλέμματος, τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργικότητα”. Άφησε την τελευταία του πνοή στις 18 Μαρτίου 1996, αφήνοντας πίσω μια κληρονομιά που ταύτισε τα ελληνικά γράμματα με το όνομά του.
