Μπαίνουμε σε ένα θέμα που είναι πολυσυζητημένο για τη λογοτεχνία. Όταν  μιλήσουμε με φίλους για λογοτεχνία, μετά την αναφορά στο βιβλίο που διαβάσαμε τελευταία φορά, η κουβέντα πάει ξαφνικά στο ποιά είναι αυτά τα λογοτεχνικά αριστουργήματα που πρέπει να διαβάσεις στη ζωή σου. Στο τέλος – και αναλόγως πόσο μας αρέσει η λογοτεχνία και η «βιβλιοθεραπεία» – λέμε πως υπάρχουν πολλά ακόμη αριστουργήματα αλλά οφείλουμε να διαβάσουμε τουλάχιστον αυτά. Ποιά βιβλία διαμορφώνουν το δικό μας «τουλάχιστον»;

1. Στο Δρόμο, Τζακ Κέρουακ
Κάποιος με το όνομα Σαλ Παραντάϊζ – διόλου τυχαίο το όνομα – ταξιδεύει σε όλο το μήκος και το πλάτος των Η.Π.Α. Στην πραγματικότητα, δεν κάθεται πουθενά! Δε σταματά να ταξιδεύει, δεν σταματά να ζει! Σύμφωνα με τον ίδιο, προτιμά να ζει χωρίς να χασμουριέται, να κινείται συνεχώς. Βιβλίο που μπορεί να είναι η αρχή για να μάθουμε να ταξιδεύουμε πρώτα τις επιθυμίες μας και μετά τους εαυτούς μας!

2. Ο ξένος, Αλμπέρ Καμύ
Σίγουρα συγκαταλέγεται στα λεγόμενα «βαριά» βιβλία. Παρόλα αυτά, τα διδάγματά του, μας βοηθούν να κατανοήσουμε το ρόλο μας στον κόσμο και τις σχέσεις μας με τους άλλους. Λέμε πως για κάτι κακό που έχουμε, «δε φταίμε». Μέσα από το βιβλίο, μπορεί κάποιος να υποψιαστεί το δικό του λάθος, γνωρίζοντας ποιές συμπεριφορές «κληρονόμησε» από τους γύρω του, από το περιβάλλον του. Αποφεύγουμε να ταυτιστούμε με τον Μερσώ (ήρωας του έργου) όμως φοβόμαστε μήπως και ταυτιστούμε…

3. Η Δίκη, Φραντς Κάφκα
Κατηγορίες, νόμοι, δικαιοσύνη, τιμωρία. Θα μπορούσαμε να πούμε πως μέσα από ένα δικαστικό θρίλερ, ο Κάφκα κατάφερε να βάλει σε σκέψεις την ανθρωπότητα για το πόσο «δίκαια» είναι μια τιμωρία άπαξ και δεν γνωρίζουμε πόσο δίκαιος είναι κάποιος νόμος και τελικά τι προστατεύει. Ένα από τα πολλά διδάγματα που αριστοτεχνικά μοιράζει στο έργο του ο Κάφκα, είναι πως οι υψηλές αξίες, όπως η δικαιοσύνη, πρέπει να εξυπηρετούν τον άνθρωπο, και όχι το αντίστροφο. Μεγαλειώδες έργο.

4. Έγκλημα και Τιμωρία, Φίοντορ Ντοστογιέφσκι
Όσο και να μας αρέσει να λέμε πως, «από ρόδο βγαίνει αγκάθι και αντίστροφα» ξέρουμε πως μιλάμε για εξαιρέσεις που ανέλαβαν την ευθύνη…να επιβεβαιώσουν τον κανόνα. Το περιβάλλον που ζούμε – που βέβαια οι ίδιοι συνδημιουργούμε – είναι αυτό που επιβάλλει συμπεριφορές. Το αριστούργημα του Ντοστογιέφσκι, δεν επηρέασε μόνο την παγκόσμια λογοτεχνία αλλά και τις επιστήμες της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Φταίει ή δε φταίει ο Ρασκόλνικωφ; Εγκληματείς όταν κάνεις ό,τι σου κάνουν; Ο Ντοστογιέφσκι καταφέρνει να μας ξεναγήσει στις λιγότερο φωτισμένες γωνιές της ψυχής μας.

5. Τα Σταφύλια της Οργής, Τζων Στάϊνμπεκ
Οι αδύναμοι της Αμερικής και όσοι πλήρωσαν το… μάρμαρο για την οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1930, μπαίνουν στον μεγεθυντικό φακό του Στάϊνμπεκ. Ζώντας ανάμεσά τους και μετά τον ξεριζωμό τους από τις καλλιέργειές τους για το ταξίδι επιβίωσης προς την Καλιφόρνια, ο Στάϊνμπεκ προσπαθεί να μεταφέρει βιωματικά τον τρόπο ζωής τους. Στην Αμερική, αυτό το βιβλίο έγινε αφορμή ώστε να στοχοποιηθεί ο συγγραφέας ως «αντιδραστικός». Μέσα από τις εικόνες που μεταφέρει, νιώθουμε τυχεροί για όσα δε βιώσαμε…

6. Οι περιπέτειες του Χωκ Φιν, Μαρκ Τουέην
Ίσως αυτό που λέμε «απόδραση από όλα», να μπορεί να γίνει πράξη μόνο από ένα παιδί…Στο φοβερό μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν, ένα παιδί που δεν μπορεί να μείνει στο μέρος που γεννήθηκε όταν ξέρει πως τον περιμένει ένας κόσμος έτοιμος για περιπέτεια, γίνεται ο άνθρωπος που θα θέλαμε να είμαστε. Ποιός είναι τελικά ο θησαυρός; Αυτός που βρήκε ο Φιν, ή η νέα του φιλία με έναν σκλάβο που τον οδήγησε σε περιπέτειες; Μάλλον η ελευθερία και η θέληση για ζωή, είναι ο θησαυρός…

7. Φράνκεστάϊν, Μαίρη Σέλλεϋ
Πιστεύετε πως όλα μπορούν να γίνουν γνωστά από τον άνθρωπο; Νιώθετε έστω και ρομαντικά, πως ο άνθρωπος μπορεί να κάνει τα πάντα; Αν ναι, τότε συγχαρητήρια! Είστε υποψήφιοι δημιουργοί ενός τέρατος… Πριν από διακόσια περίπου χρόνια, η Μαίρη Σέλλεϋ και ο νεαρός παθιασμένος με την ιατρική φοιτητή Φρανκεστάϊν, μας προειδοποίησαν! Ναι στον Προμηθέα, αλλά όχι στον…σύγχρονο εαυτό του! Η γνώση μπορεί να οδηγήσει στη ματαιοδοξία και τελικά στο απόλυτο κακό. Ακόμη και σήμερα, διαβάζοντάς το βλέπουμε σύγχρονα ζητήματα ηθικής που περιστρέφονται γύρω από τη γνώση. Κάποια πράγματα πρέπει να μην τα ξέρουμε…

8. Η καρδιά του σκότους, Ζόζεφ Κόνραντ
Τα περισσότερα αγαπημένα βιβλία λογοτεχνίας, είναι στην ουσία, «ψυχογραφήματα». Η ιστορία κάποιου μυθιστορήματος, είναι απλά μια βάρκα που μας πάει στα νερά της ανθρώπινης ψυχής. Ο Κόνραντ, σαν άλλος Στάϊνμπεκ, στην αυγή του 20ου αιώνα, μας δείχνει στην πράξη την αποικιοκρατία. Βέβαια, δε μένει εκεί. Κάνει και κάποιες απόπειρες να πετύχει με το τόξο του το μέλλον… Τελικά, δεν πέφτει και πολύ έξω. Γιατί κάνουμε πράγματα φρικτά; Και κυρίως, γιατί κάνουμε πράγματα φρικτά και τους βάζουμε όμορφο περιτύλιγμα;