Γιατί άραγε μπερδεύουμε μια μεγάλη αξία όπως είναι ο σεβασμός με ένα συναίσθημα όπως είναι ο φόβος; Για την ακρίβεια, στα αρχαία ελληνικά, ο φόβος έχει και την έννοια του σεβασμού αλλά όχι με την έννοια της εκτίμησης των αρετών κάποιου ανθρώπου. Συχνά, ο σεβασμός και ο φόβος πλέκονται μεταξύ τους και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, να έχουμε συμπεριφορές σύγχυσης. Γιατί είναι σημαντικό να μην μπερδεύουμε τον σεβασμό με τον φόβο; Τελικά, πότε σεβόμαστε και εκτιμούμε και πότε φοβόμαστε;
Ο φόβος και η αυτοσυντήρηση.
Ο φόβος, είναι ένα συναίσθημα συστολής. Στον φόβο «κουλουριαζόμαστε» και ετοιμαζόμαστε να «δεχτούμε» κάτι το οποίο εκλαμβάνουμε ως κίνδυνο. Είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμε σε κάποιο ερέθισμα που το νιώθουμε ως απειλητικό. Αν ρωτήσεις έναν γιατρό, θα σου πει ότι από τη στιγμή που ξεκινούμε να νιώθουμε φόβο, ολόκληρο το σώμα μας ακολουθεί διεργασίες που προετοιμάζουν «πόλεμο». Με λίγα λόγια, προετοιμαζόμαστε για πόνο. Ο φόβος έχει και αυτός τον επιθετικό του χαρακτήρα, όσο και αν είναι κυρίως αμυντικό συναίσθημα.
Για παράδειγμα, όταν κάποιος άνθρωπος μας θυμίζει κάποιον άλλον που στο παρελθόν μας έβλαψε, περνάμε σε «προληπτικό χτύπημα» και μπορεί να του φερθούμε άσχημα ανεξάρτητα αν είχε πρόθεση να μας βλάψει. Εκείνος, αντιλαμβάνεται την αντίδρασή μας ως επιθετικότητα, όμως δεν είναι. Είναι φόβος. Αυτό το συναίσθημα όμως, μέχρι να βγάλει την πρηγούμενη επιθετική του μορφή, έχει για καιρό…μείνει στην άμυνα. Πόσοι από μας έχουμε φερθεί ευγενικά σε προϊστάμενούς μας, ή σε άλλους ανθρώπους από τους οποίους εξαρτώνται πτυχές της ζωής μας, ενώ ή θέλουμε να τους βρίσουμε ή το κάνουμε με το που φύγουν; Φοβόμαστε όταν έχουμε εξάρτηση ή όταν θεωρούμε πως εκείνος ο οποίος μας φοβίζει, μπορεί να μας κάνει περισσότερο κακό από ό,τι μπορούμε να του κάνουμε εμείς αν χρειαστεί.
Εντάξει εμείς. Λογικό είναι. Δεν μπορούμε να τους συμπαθούμε όλους αλλά ούτε και να τους φερθούμε και όπως θέλουμε. Έχει περάσει και μια αγωγή από πάνω μας και μια κοινωνικοποίηση. Πολλοί από τους ανθρώπους που με χίλια ζόρια και σχεδόν υποκριτικά τους φερόμαστε καλά επειδή τους φοβόμαστε, επιθυμούν να τρέφονται από αυτόν τον φόβο. Νιώθουν έτσι ισχυροί. Είναι όμως έτσι;
Στον αστερισμό του σεβασμού.
Ό,τι δεν μπορεί κανείς να κατακτήσει, το «εκβιάζει». Είναι βασικό χαρακτηριστικό των «τοξικών» ανθρώπων να ζητούν φόβο αντί για σεβασμό. Μέσα τους υπάρχει αρκετή αυτογνωσία για να ξέρουν οτι δεν είναι ικανοί να αντλήσουν σεβασμό και έτσι, πάνε στην «μαύρη» εναλλακτική. Να ζητούν και να απαιτούν φόβο. Έτσι αυτεπιβεβαιώνονται οι άνθρωποι που δεν έχουν ακόμη γνωρίσει τον αστερισμό του σεβασμού. Αυτή, είναι και η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ του σεβασμού και του φόβου. Όμως δεν είναι μόνο αυτή.
Ο σεβασμός είναι ένα πολύ βαθύ συναίθημα, καθόλου «τυπολατρικό». Η τήρηση των τύπων είναι πάντα η πρώτη είσοδος για να μπει κανείς στο φόβο. Συνήθως, οι τύποι κρατούνται μπροστά σε ανθρώπους που ξέρουμε οτι τους εκτιμούν. Εδώ, μιλάμε για την άλλη εκτίμηση, την κανονική. Με έναν άνθρωπο που σέβεσαι, μπορείς να είσαι ανοικτός και να πεις όσα νιώθεις με τον τρόπο που εκείνος μπορεί να τα ακούσει. Γιατί με τον τρόπο του; Γιατί τον σέβεσαι.
Ο σεβασμός πηγάζει από μια φράση «αυτός αξίζει». Η αξία, μπορεί να εκτιμηθεί. Υπάρχουν πολύ ευχάριστες και αληθινά ευγενείς αιτίες που σε οδηγούν στο να σέβεσαι κάποιον άνθρωπο. Στις σχέσεις που περιβάλλονται από αληθινή εκτίμηση, δεν υπάρχει ανάγκη ακόμη και για συμπάθεια. Πώς; Βεβαίως. Υπάρχουν όχι απλά άνθρωποι που μεταξύ τους δε συμπαθιούνται, αλλά είναι κανονικοί αντίπαλοι και μεταξύ τους, παράλληλα με την έχθρα διατηρούν και αμοιβαίο σεβασμό. Ο ένας αναγνωρίζει στον άλλον αξίες που σπανίζουν.
Ο σεβασμός έχει να κάνει με τη σπανιότητα. Τόσο αναφορικά με τη συχνότητα που μπορείς να τον νιώσεις και να τον συναντήσεις, όσο και με τις ίδιες τις αξίες από τις οποίες αποτελείται. Έναν φόβο έχει αυτό το υψηλό συναίσθημα. Είναι ο φόβος να μη χαθεί. Κατά τ’ άλλα, δεν έχει καμία άλλη σχέση με τον φόβο.
Φωτό από: www.byas.no
